690
Is de massa met een bepaald doel bijeengekomen, zijn de
individuen dus door het feit van de bijeenkomst verbonden,
voor eenige moreele of materieele zaak (godsdienst, vaderland
a. a. z.), dan heeft die massa als zoodanig een eigen karakter.
Vroeger meende men, dat dit karakter een afspiegeling zou
zijn van de deugden en gebreken der individuen, die de menigte
vormen. Ook de toenmalige wijsbegeerte stond op dit stand
punt en Spencer gaf een definitie van de menigte in de volgen
de woorden: De som, of beter het gemiddelde der moreele en
intellectueele eigenschappen van de individuen, die haar samen
stellen.
Van deze meening is men tegenwoordig teruggekomen. De
massa heeft haar eigen gemeenschappelijke ziel en een gemeen
schappelijk karakter, waardoor haar gewaarwordingen, gedachten
en handelingen beheerscht worden; het karakter en 'tintellect
van elk der samenstellende leden wordt min of meer gewijzigd,
de persoonlijkheid van ieder op zichzelf gaat verloren, de mas
sa wordt tot individu.
Evenwel doet zich dit psychologisch verschijnsel, zooals we
zagen, niet bij elke menigte voor; bepaalde oorzaken moeten
medewerken om dit te verkrijgen.
De menigte, die aan bovenstaande beschrijving voldoet, wordt
psychologische menigte of psychologische massa genoemd.
Het nieuwe karakter, dat de menigte verkrijgt, vindt zijn
oorsprong in verschillende factoren, als:
lo. De macht van het aantal. Het individu voelt zich als
deel eener menigte tot op zekere hoogte onoverwinnelijk en
straffeloos; daardoor worden daden bedreven, die de enkeling
nalaat uit vrees voor straf of uit vrees voor een tegenstander.
2o. Het gevoel van onverantwoordelijkheid. Het tegenover
gestelde, het gevoel van verantwoordelijkheid voor eigen daden,
dat elk individu eigen is, verdwijnt in de massa, die ano
niem is.
3o. De vatbaarheid voor suggestie, die zeer vermeerderd
wordt in alle samenstellende deelen der massa; de psychische
ontvankelijkheid, de vatbaarheid voor anderer meening wordt
enorm vergroot; een idéé, door één persoon geopperd, wordt
zonder critisch onderzoek met wild gejuich ontvangen.
