- 697
heeft, zich te verweren, zijn leven zoo duur mogelijk te ver-
koopen, verre te verkiezen boven het werkeloos afwachten,
dikwijls evenzeer onder vijandelijk vuur, van de reserve-af-
deelingen.
Yooral dan wordt van den soldaat een passieve moed, een
toewijding en een discipline gevorderd, die slechts door een uit
stekende opleiding en het juist optreden zijner chefs in het
leven kunnen worden geroepen. Dan vooral doet zich het over
wicht van den chef op zijn troep gevoelen, dan blijkt wat een
goede discipline vermag. Bij Golymin had een begin van paniek
de cavalerie-brigade Lasalle aangegrepen. Nadat de commandant
haar weer verzameld had, stelde hij ze gedurende vier uren
werkeloos bloot aan het kanonvuur van den vijand, hij zelf aan
het hoofd. Teneinde zich het oogenblik van zwakheid te doen
vergeven, lieten de mannen, die kort te voren gevlucht waren,
zonder een beweging te maken dezen vuur- en ijzerregen op
zich neerdalen.
Om aan de moreele invloeden van het gevechtsveld weerstand
te bieden, zijn den soldaat behalve discipline ook moed en toe
wijding onontbeerlijk.
Bij den moed onderscheidt men twee soorten: den passieven
moed, d. i. de onverschilligheid voor het gevaar, hetzij voort
komende uit het niet hechten aan het leven, hetzij veroorzaakt
door de gewoonte, het gevaar en den dood onder de oogen te
zienden actieven moed, die zijn oorsprong vindt in enthousiasme,
vaderlandsliefde of eenig ander motief. De laatste is uit den
aard der zaak minder duurzaam dan de eerste, maar kan in
hachelijke oogenblikken tot grooter daden voeren. De opgewekte
zucht naar roem en eerbewijzen geven den actieven moed een
verhoogden prikkel en meer duurzaamheid.
De moed wordt tegengewerkt door de vrees. Deze veroorzaakt
een vermindering van den wil, die zoover kan gaan, dat de
bewegingen van het individu verlamd worden. Wordt zij tijdig
waargenomen, dan is veelal de vrees bij anderen gemakkelijk
te onderdrukken; zoo niet, dan kan zij zich licht over een
geheelen troep verspreiden. Een van Napoleon's cavalerie-ge-
neraals merkte bij een in reserve staand regiment een ruiter
op, die, voor 't eerst een gevecht bijwonend, bleek van angst
