1148
viel onze gedachte als vanzelf op den Bond voor Eur. Militairen
in Ned. Indië als het lichaam bij uitnemendheid, dat op deze wijze,
door eendrachtige samenwerking iets kan doen voor den man buiten
de kazerne. En waarom omdat de levensvatbaarheid afhangt van
de sympathie en medewerking van den soldaat, omdat het speciaal iets
is voor hem buiten en na zjjn dienst en omdat door deze stichting die
Bond daadwerkelijk het bewijs kan geven, dat het hem ernst is krachtig
mede te werken ter verbetering en verheffing van het individu.
Dat het vraagstuk spoediger is neergeschreven dan opgelost, wie zal
het ontkennen, doch .wie wil kan".
Aangezien de hoofdeisch is: eten tegen een minimum prijs, kan er van
winst op het bedrijf slechts sprake zijn bij grooten omzet. Het Hoofdbe
stuur zal dus moeten bijpassen voor beheer en administratie, doch het
kan in deze reeds vooruit op aen finantieelen steun van buitenstaanders
rekenen, indien de zaak flink en degelijk wordt aangevat.
Het schrome niet voorlichting en raad te vragen zoowel op het gebied
van de coöperatie als op dat van de bekende gaarkeukens. Officieren
en burgers zullen die met alle liefde geven, als het eene instelling geldt
ten nutte van het algemeen.
Op de techniek van de zaak gaan we niet in. Het zou aan dit opstel
eene uitbreiding geven, waarvan de bedoeling niet voor zat. Alleen worde
hier met enkele lijnen de algemeene vorm geteekend.
Huis. In de omgeving van de kazernes doch niet weggestopt in een
of ander duister gangetje. Aanvankelijk in huur met recht van aankoop.
Bedrijf. Liefst coöperatief met een verantwoordelijk burger directeur
(administrateur of beheerder) en een commissie van toezicht uit de geld
schietende lichamen (Bond mogelijke particuliere instellingen). Yoor
wijze van beheer, inkoop en verkoop raadplege men een ervaren vakman,
of accountant.
Geldmiddelen. Grondkapitaal voor eerste oprichtingskosten en reserve
fonds voor mogelijke tegenvallers, uit een kleine geldloterij, en wat de
algemeene sympathie voor de onderneming in klinkende munt vertolkt.
Toeslag op het beheer noodig om den soldaat buiten de kazerne tegen
den minimum prijs maaltijden te verschaffen en toch het bedrijf loonend
genoeg te maken voor den beheerder: uit de Bondskas.
Verkoop aan niet- militairen tegen een ietwat verhoogden prijs.
Toezicht op het bedrijf: de controle gebruikelijk bij het gekozen
stelsel zooals die wordt vastgelegd in het reglement. Als het inkomen
van den beheerder boven een zeker minimum afhankelijk is van den
omzet, is meerdere controle dan op deze laatste overbodig. Daarvoor
zorgen wel de verbruikers. Zijn de waren slecht, dan komt niemand.
Voor politie in het locaal zorgt desnoods het Afd. bestuur. Algemeen toe
zicht namens de geldschieters door de daarvoor aan te wijzen commissarissen,
Voorloopig hiermede nenoeg.
Wat met behulp van de „de Ruijtervereeniging" tot stand kwam
voor Janmaat, o. a. op Priok, is wel niet hetzelfde, maar stuurt in
dezelfde richting. De burgermaatschappij begint zich wel meer te openen
voor den minderen militair, doch nog maar in hoofdzaak voor den on
derofficier. Steunpunten voor wat daar nog beneden is, moeten voor-
loopig zelf gemaakt worden. Als een bijdrage daartoe diene bovenstaan
de inleiding ter overdenking. Koou.
