- 700
meest ontmoedigden met nieuwen moed bezielde. Yan hem
zeiden zijn soldaten: „Als Pierke er is, is alles in orde!" x)
Ook onze generaal van der Heijden mag hier genoemd wor
den, die door zijn onderhebbenden op de handen gedragen, door
den vijand doodelijk gevreesd werd en die van de Atjehers den
eerenaam „Koning Éénoog" verwierf.
Een geweldig groot moreel overwicht, ook op den vijand, moet
generaal van Ham gehad hebben, die als luitenant in 1870
in de Z. en O. Afd. van Borneo zich alleen en ongewapend naar
Wankang, een der voornaamste hoofden van den opstand be
gaf, terwijl hij door een mededeeling van een districtshoofd
wist, dat Wankang en zijn aanhang zich op hem zouden werpen
om hem te vermoorden, zoodra de uitroep„Kapal api datang
daartoe het sein zou hebben gegeven. Alleen, zonder een enkel
wapen ter verdediging begaf van Ham zich te midden der tot
de tanden gewapende Dajaks en toen de dreigende uitroep
„Kapal api datang!" weerklonk, en de opstandelingen zich ge
reed maakten, hem om te brengen, wist hij hen door zijn kalmte
■en trotsche houding zoodanig te imponeeren, dat niet slechts
aan het verraderlijk plan geen gevolg werd gegeven, maar dat
de bespreking zelfs nog gunstige resultaten voor Wankang's
onderwerping opleverde.
Om echter zulk een overwicht op de massa te verkrijgen
moet de veldheer aan hooge eischen voldoen. Verstand, scherp
zinnigheid, moed, besluitvaardigheid, vastberadenheid, wilskracht
en tegenwoordigheid van geest moet hij in hooge mate bezit
ten, hij moet vertrouwen hebben op eigen tatent en een hoog
gestemd moreel om onder den druk van onmiddellijk gevaar
en zware verantwoordelijkheid in zeer korten tijd de juiste
besluiten te kunnen nemen. Is eenmaal een besluit genomen,
dan moet dit ook energiek worden doorgezet, zonder aarzeling
of halfheid. Napoleon zei reeds: „De ware kunst bestaat in
een energiek besluit" en generaal von Schmidt: „Men neme
een besluit, onverschillig of dit het juiste is of niet. Maar voor
alles een besluit. Veel erger dan zulk een is in het geheel
geen besluit."
1A. S. H. Booms. Neerland's krijgsroem in Insulinde.
