- 216 -
beleg langer, dan valt de schuld ervan op den veldheer, wiens
taak dan is om zijn ijver en opmerkzaamheid te verdubbelen
en een voorbeeld te nemen aan de waakzaamheid, de hardnek
kigheid en den ijver der mieren. Indien een generaal over meer
troepen heeft te beschikken dan zijn tegenstander, zoo zal hij
hem geheel insluiten of van verschillende kanten tegelijk aan
vallen; heeft hij er minder dan zal hij zich verdedigen met
gebruikmaking van het terrein en het slag leveren vermijden
Wie tot legerhoofd is aangesteld, is de steunpilaar van den
staat; is hij zooals hij behoort te zijn, dan zal het rijk zich
er wel bij bevinden; in het tegenovergesteld geval door hem
lijden, ja ten gronde kunnen gaan.
Een generaal zal op de overwinning kunnen rekenen, mits
hij de volgende vijf eigenschappen bezit: Kunnen beslissen
wanneer een slag geleverd dan wel vermeden dient te worden;
zooveel mogelijk voordeel weten te trekken van zijn meerder
heid c. q. minderheid; tegen soldaten even vriendelijk zijn als
tegen zijn onderaanvoerders; van zoowel onvoorziene als voor
ziene omstandigheden partij weten te trekken; bij alle bevelen
ervan overtuigd zijn, dat de vorst ze goed zou keuren.
Wat het onderhoud der troepen betreft, de veldheer zelf zal
hare verpleging tot in details nagaan; hij zal bekend dienen te
zijn met de gewichten en de prijzen, hoeveel man en paard
gebruiken, van waar en langs welke wegen hij het benoodigde
kan betrekken. Hij zal maatregelen treffen zoowel in't openbaar
als in 't geheim, zoowel met geweld, indien zij met spoed tot
uitvoering dienen te worden gebracht, als met list, wanneer
de uitvoering langere voorbereiding vordert.
Een goed veldheel' zal niet slechts de bewegingen van zijn
eigen troepen weten te leiden, doch dient invloed te kunnen
uitoefenen op de bewegingen van zijn tegenstander en wel zoo
danig, dat laatstgenoemde wordt uitgelokt tot een aanval waarvan
hij voordeel-verwacht, doch die hem in onze handen voert.
Zoowel legerplaats als slagveld dienen met zorg gekozen te
worden; een goed veldheer laat zich nooit een slag aanbieden,
hijzelf biedt hem aan in een terrein, dat hij zelf uitgezocht
heeft en waarheen hij zijn tegenstander middels troepenbewe
gingen gelokt heeft. Een vijand die in goede orde terugtrekt,
