heeft gewerkt en nog werkt, valt uit enkele voorbeelden, die
beneden volgen, af te leiden.
Toen de stad Kwa chau aan de Jang tse rivier in 730 dooi
de Kitantataren belegerd werd, heerschte er groote moedeloos
heid onder de zwakke bezetting. Daarom noodigde de commandant
zijne officieren tot een drinkgelag, waarvan het lawaai en de
muziek den vijand zulk een hoog denkbeeld gaven van het
vertrouwen op de overwinning dat het beleg werd opgeheven,
waarna het garnizoen de belegeraars kon vervolgen en zwaar
verlies berokkenen.
In 974 sloeg Tsao pin, een veldheer onder den grondlegger
der Sungdynastie, eene brug over de Jang tse om zijne tegen
standers aan den tegenover liggenden oever te kunnen aanvallen
toen alle voorbereidende maatregelen getroffen waren, liet hij
de onderbevelhebbers bijeenkomen en zweren, dat zij niemand
in den volgenden veldslag zouden dooden, tenzij weerstand werd
geboden. Deze maatregel had tengevolge, dat de vijand zich
zonder strijd overgaf en Nanking, waar de troonpretendent Liyü
woonde, hem de poorten opende.
De overgave van de stad Port Arthur aan de Japanners moet
zoodanig verklaard worden, dat de commandant dier stad liever
zag, dat de hem toevertrouwde stad in handen der Japanners
viel, dan dat het bieden van krachtigen weerstand tengevolge
zou hebben gehad dat het beleg werd opgeheven en doorge
marcheerd naar Peking, dat niet voldoende verdedigd kon
worden.
Toch zou men zich vergissen, indien men de Chineezen voor
een verwijfd en niet krijgshaftig ras zou houden. Gedurende
honderde jaren hebben de inwendige veeten en uitwendige
oorlogen nimmer opgehouden; hoe de Mongolen in de 13de
eeuw Azië en een deel van Oost Europa overzwermden en dat
de bloem van den Duitschen adel in 1241 bij Wahlstadt door
hun pijlen en lansen werd verslagen, is bekend, minder echter
dat in diezelfde eeuw Chineesche vloten de eilanden van den
Soenda Archipel, Ceylon en den Perzischen Golf bezochten.
Later onder de Ming dynastie en onder de heerschappij der
thans regeerende Mandsjoes hebben de Chineezen langdurige
oorlogen gevoerd en hunne buren hebben dikwijls gelegenheid
