337
dan luidt het gewoonlijk: „Ik kan mij geheel (het beste) ver
eenigen met het oordeel van A anders: „Ik kan geen
der beschouwingen deelen, mij komt het voor, dat enz."
Nu de vraag: Hoeveel machthebbenden moeten worden ge
raadpleegd? Staat in de opdracht daarover niets, dan is men
niet gebonden. Het wordt dan een kwestie van waardeering
of van sleur. Maar waarom zullen in zaken van algemeen
belang eenigen worden gekend en anderen overgeslagen. Het
gevoel van achteruitstelling is daarbij niet te onderdrukken,
en de maatstaf van keuze moeilijk.
Ten slotte uw aandrang om minder adviezen te vragen.
Daar is veel voor te zeggen, doch niemand kan van alles op
de hoogte zijn. Het kost al zoo'n groote moeite om de vak
litteratuur bij te houden en waaruit moet het Departement
weten, hoe over een zaak wordt gedacht. Ons „Orgaan" be.
gint eenige aandacht te trekken, maar was langen tijd een
„quantité négligeable". Elk bureau-officier raakt binnen niet
te langen tijd uit den troep. Intendanten en kwartiermeesters
blijven er vrijwel altijd buiten. Het is dus voorloopig de eenige
weg om achter de gevolgen van een in te voeren maatregel
te komen, dat in ruimen kring het oordeel der troepenofficieren
wordt gevraagd, tenzij het bijzondere technische vraagstukken
betreft, waarover slechts enkele bevoegden kunnen oordeelen.
Vermindering van schrijfwerk is te verkrijgen door minder
te schrijven, kortheid te betrachten en bij eenvoudige zaken het
vragen van andermans meeningen te beperken tot den kleinsten
omvang. Iedereen is daarmede gebaat. We hebben nog nooit
iemand, zelfs de meest verwoede papierwolf, een verrukt ge
zicht zien zetten bij het binnenbrengen van een stapel adviezen
van 50 en meer vellen druk, maar we hebben wel eens mee
ningen gehoord, dat de waarde van een advies recht evenredig
was met de lengte op schrift. Houdt die in 'toog!
