473
Overgaande tot de behandeling der werkzaamheid eener O. E. stelt
Dr. Boland het beginsel voorop, dat ze steeds de voeling met haar tactisch
onderdeel moet trachten te bewaren.
Dan toch, maar ook dan alleen, kunnen de gekwetsten er op rekenen,
dat de eerste hulp hen tijdig bereikt.
Ontwikkelt een bataljon zich tot gevecht, zoo neemt eveneens de G. E. de
verspreide orde aan. Ze maakt van elke terreinplooi gebruik om zich te dek
ken en volgt aldus de strijdende afdeeling op den voet, terwijl ze haar mate
rieel, waarmede straks de gewonden verzorgd zullen worden, als een
kostbaar pand mede voert.
Alvorens verder de G. E. in haar bewegingen gade te slaan willen we
eerst even in 't kort vermelden welke de gedragslijn der gewonden zelf is.
De ervaring leert, dat degenen, die hiertoe ook maar eenigszins in
staat zijn, achteruit probeeren te komen, van iedere dekking die het
terrein aanbiedt, partij trekkend. „Ze volgen daarbij, aldus dr. Boland,
een feit van beteekenis voor het tot stand brengen der verbindende lijnen
de den mensch aangeboren neiging, om zich bijeen te voegen en samen
te scholen op beter tegen het vuur beschutte plaatsen".
Dientengevolge ontstaan overal op het slagveld, geheel spontaan, zonder
dat het geneeskundig personeel er dus ook maar 't minst de hand in
gehad heeft, eerst kleinere, daarna grootere verzamelplaatsen van gekwet
sten, zoogenaamde gewondennesten. Hier slaat de G. E. figuurlijk en
letterlijk haar tenten op en nemen de werkzaamheden een aanvang. Het
gewondennest is het brandpunt van actie der G. E.; van daar zwermen
de ziekendragers straalsgewijze uit om verkwikking te brengen. Per
divisie kunnen niet minder dan 36 van zulke posten geïnstalleerd worden.
De gewonden, die nog tot loopen in staat zijn, trachten steeds meer
uit het gewoel van den strijd te geraken, daarbij de richting van hun
laatste kwariier kiezend. Door middel der z. g. wegwijzerfietsen, die de
hoofdverbandplaatsen naar voren zenden, worden ze zooveel mogelijk
verzameld en dient men hun de eerste lafenis toe.
De overige gekwetsten bevinden zich of reeds ter plaatse der gewonden
nesten of verspreid in de verschillende rayons van het slagveld.
Al tijdens het gevecht begeven de ziekendragers zich, zorgvuldig overal
dekking zoekend, omdat hun leven zeer kostbaar is, met verband, lafenis,
baren en verlichtingsmiddelen, naar voren ter opsporing der gevallenen.
Plat op den grond liggend, reiken ze soms aan de zieken het verfris-
schende water of leggen een verband. In dezelfde houding moeten ze
een baar onder de gewonde door kunnen schuiven en er eventueel een
gebroken lid op bevestigen.
Voorzeker is een schoone taak voor de hospitaalsoldaten weggelegd.
Den gevallenen de eerste bemoedigende, opwekkende woorden te mogen
toespreken, voorloopige hulp te mogen aanbieden, niets kan welgevalliger
wezen. De drang naar voren verbiedt hun waaghalzerijen uit te halen,
maar onderdrukt ook elke aarzeling aangaande het terreinwinnen. De
gekwetsten verlangen immers reikhalzend naar hun komst!
Gerust wordt er niet, voor alle baren der divisie ten getale van ong.
700, met een gewonde belegd zijn.
Dan is het oogenblik aangebroken, dat het transport der buiten gevecht
gestelden naar de nabijgelegen noodposten begint. Ook dit zal dikwijls
kruipende moeten geschieden. Gehouden oefeningen toonden aan, dat
