487
Acht men een officier geschikt of ongeschikt voor bevordering
dan blijft dit op het uit te brengen oordeel niet zonder invloed
en in vele gevallen is men zelfs genoodzaakt willens en wetens
bij de beoordeeling rekening te houden met de beteekenis, welke
hoogere chefs zouden kunnen hechten aan kleinigheden, waarvan
men overtuigd is dat ze op het allesbeslissende „ja" of „neen"
geen invloed mogen uitoefenen. Hieruit volgt, dat over' 't al
gemeen de neiging bestaat om bij de beoordeeling gebruik te
maken van vaste termen, welke geleidelijk burgerrecht hebben
verkregen en derhalve door niemand worden misverstaan. Het
is duidelijk, dat zoodoende een hoogst onnatuurlijke eenvormig
heid ontstaat, vooral in de beoordeeling van de voor bevordering
geschikt geachten, daar men, uit vrees voor niet gewilde gevol
gen, huiverig is ook de schaduwtrekjes aan te brengen.
En dergelijke beoordeelingen zouden het materiaal moeten
vormen voor een vergelijkend onderzoek?
Men denke zich een commissie, welke uit een goede vijftig
voor bevordering geschikt geoordeelde kapiteins de vijf en veertig
besten moet aanwijzen. Heel het verleden komt voor 't voet
licht. Als 2de luitenant de oudere officieren zijn ook in dien
lang beoordeeld hadden ze allen hunne kleinere of grootere
onvolkomenheden. Tegen den tijd. dat zij voor bevordering in
aanmerking kwamen, verdwenen die vlekjes geleidelijk, waar
noodig zelfs plotseling. In den nieuwen rang komen bij meer
deren de vroegere hebbelijkheden weder boven; de tijd van
ki ijgsschool, speciale betrekkingen en andere heerlijkheden is
echter aangebroken en weder moet men vlekkeloos zijn op
papiei om daarvoor in aanmerking te kunnen komen. Toch
is er geleidelijk wel eenige meerdere teekening in de beoordee
lingen gekomen, zelfs kan, als regel via de zooeven genoemde heer
lijkheden, de hooge onderscheiding worden bereikt, welke in ons
beoordeelingsidioom met „aanbevelenswaardig" wordt aangeduid.
Dan komt de bevordering tot kapitein; zelfs de papieren van
de minst gunstig beoordeelden staan tijdelijk weer op pari. Inden
kapiteinsrang volgt vrij spoedig de splitsing in voor bevordering
geschikten en ongeschikten, al telt eerstgenoemde categorie voor-
loopig nog vele voorwaardelijk uitverkorenen, waaronder zij, die
in bijzondere betrekkingen niet volledig beoordeeld konden of
