508
buiten beschouwing. Gelegenheid om aan gerezen bezwaren
tegemoet te kunnen komen wordt hierdoor niet geschonken.
Wat helpt het overigens hier in Indië technische ideeën
theoretisch uit te werken? Door bindende bepalingen is men
niet in staat, noch kan in staat gesteld worden, ze in de prac-
tijk zelf te belichamen, ze op het proefveld te probeeren, aan
de gebleken euvels tegemoet te komen, gebreken te elimineeren.
In Europa ligt voor ieder officier die gelegenheid voor de hand.
De waardeering die luitenant van Essen ondervindt, de serieuse
wijze, waarop zijn projecten èn bij de firma, èn in Nederland
beproefd worden, zijn hiervan een bewijs. In Europa kan men
dan ook in 't algemeen over meer technisch zich ontwikkelen
de officieren beschikken dan hier.
Zou hierin geen verandering gebracht kunnen worden, zouden
ook oudere officieren door aanschouwing en ervaring niet meer
op de hoogte gebracht en gehouden kunnen worden.
De betrekkelijk geringe kosten aan een dergelijke regeling
verbonden, kunnen het Leger als tonnen gouds in waarde-
verbetering ten goede komen, ja, zooals we hiervoor reeds
stelden, ze kunnen leiden tot behoud onzer koloniën.
A. J. Gooszen.
