653
rijks en wetenswaardigs, dat nu öf vergeten öf slechts ten koste van
veel moeite uit oude archieven is op te diepen, had reeds bewaard kunnen
blijven voor het nageslacht.
Een ieder, die bemoeienis heeft met, of belang stelt in de aardrijkskun
dige kennis van onze Indische bezittingen, zal den kortelings afgetreden
Chef van den Topograpischen dienst, den kolonel J. J. K. Enthoven
erkentelijk blijven voor het in het leven roepen van dit nuttige periodiek
en voor het hooge peil, waarop hij den inhoud heeft weten op te
voeren. Wij hopen dat de optredende dienstchef dit peil zal weten te
behouden, al erkennen wij gaarne dat deze taak voor een in alle details
van den dienst nog niet geheel ingewerkten chef een zeer zware is en
het op zóó uitnemende wijze redigeeren van een dergelijk jaarboek eene
bijzondere gave is.
Bij eene ook slechts oppervlakkige beschouwing van de jaarverslagen
van den Topographischen dienst bemerkt men al zeer spoedig, dat van
het Algemeen verslag van de verrichtingen van den dienst het leeuwen
aandeel wordt ingenomen door de geregelde topographische opneming-,
een thans nog minder groot, doch eveneens aanzienlijk deel door de
landrente-opnemingen en slechts enkele bladzijden door de vluchtige
opnemingen. Deze enkele bladzijden sommen bovendien nog meer de
streken op van waar gegevens voor de samenstelling vau schets-en ver
zamelkaarten werden ontvangen, zij zijn meer gewijd aan de kaarteering
dier gegevens, dan aan de opneming zelve. De hoeveelheden tekst aan
genoemde drie soorten van opneming ingeruimd, geeft vrijwel de appre
ciatie weer die bij den topographischen dienst voor elk harer wordt ge
voeld, m. a. w. de vluchtige opnemingen vormen een arbeid, waaraan door
den topographischen dienst blijkbaar niet die aandacht wordt geschonken
welke men in verband met de groote uitgestrektheid onzer grootendeels
nog niet in kaart gebrachte bezittingen geneigd zou zijn daaraan toe
te kennen.
Hoewel de opleidingsbrigade door den drang der omstandigheden over
gegaan is de opleiding van het personeel in deze richting eenigermate
aan te vullen, zijn er geen teekenen aanwezig die er op wijzen dat in
den huidigen toestand eene beduidende verandering zal optreden. Im
mers, de officieren van den topographischen dienst, die wij zoo gaarne
als de aangewezen leiders van op eenigszins groote schaal ondernomen
vluchtige opnemingen zouden wenschen te begroeten, ontvangen nog
immer geenerlei opleiding in deze zoo bij uitstek moeilijke werkzaam
heden, terwijl ook het overige opnemerspersoneel met deze wijze van
werken al evenmin vertrouwd is J).
De huidige geregelde opneming, met hare vele ten dienste staan le
hulpmiddelen en hooge aan de nauwkeurigheid gestelde eischen, biedt het
1) Wel telt de formatie van den Topographischen dient eenige Inl. verkenners, die
voor dat doel eene degelijke opleiding ontvingen, doch het profijt, dat van deze topo-
grafen getrokken wordt, is uiterst gering. Ter beschikking gesteld van gewestelijke be
stuurshoofden en militaire commandanten, zija zij grootendeels zonder deskundige, ja
zelfs zonder belangstellende leiding werkzaam. Bovendien hDeft de topographische dienst
geen stem in de te werkstelling van de eenmaal ingedeelde topografen en is ook overigen s
de voeling van dit personeel met dien tak van dienst zèö gering, dat men het gevoeglijk
buiten beschouwing mag laten.
