901
onbruik raken. Een categorie van orders waaraan z. g. n.
de hand niet wordt gehouden doet afbreuk aan den noodzake-
ij ken eerbied voor orders in het algemeen. De doeltreffendste
orders zijn het gemakkelijkst te handhaven. Door slecht bevelen
wordt de tucht maar al te dikwijls geschaad, f1) Velen geven
zich bij het uitvaardigen van bevelen te weinig rekenschap
van hun bevoegdheid. Over die bevoegdheid straks nog een en
kel woord.
Elders heb ik het goed bestaansrecht van het Leger als
staatsorgaan bepleit, tegenover de aanvallen van Tolstoi en
andere utopisten op het gebied van de vredesbeweging en
ook ben ik opgekomen tegen wat van sociaal-democratischen
kant meermalen is en nog herhaaldelijk wordt aangevoerd met
het doel om „het wezen van den militairen dienst" in een
hatelijk of belachelijk licht te stellen. Ik heb getracht aan
te toonen dat onze werkkring voor het algemeen, maatschap
pelijk belang nuttig en niet schadelijk is, zooals van anti-mili
taire zijde wordt beweerd. Ik achtte dat wenschelijk, omdat
we van die nuttigheid ten volle overtuigd moeten wezen om
onzen plicht met opgewektheid te kunnen vervullen. Maar
ik heb niet verheeld en zal ook hier niet verhelen, welke naar
mijne meening de schaduwzijden zijn van het militaire leven.
Het is toch niet enkel onedel om anderen—, het 'ïs bijna even
zoo onedel om zich zelf te misleiden! 'k Vraag verlof te mogen
copieeren wat ik 'n jaar of tien geleden heb gezegd: „In de
militaire samenleving, waar het persoonlijk belang niet, zooals
in andere coöperatiën, de behartiging van de belangen der ge
meenschap dringend vordert, waar, integendeel, het eigen
belang NIET ZELDEN DOOR DE VERWAARLOOZING DER COÖPERATIEVE
interessen werd gediend, konden sleur, gebrek aan individu
aliteit, tijd en krachtsverspilling en last nol least gebrek
aan toewijding, welig tieren, werd alzoo ten allen tijde
een machtige prikkel in het streven naar verbetering gemist.
Een open oog voor die keerzijde van ons bestaan leide en
houde ons op den goeden weg!"
Toewijding aan het coöperatief belang! Wat we noodig
(1) Reeds alleen daarom behoorde de korporaalsrang te worden afgeschaft.
