902
hebben is de vaste wil om te komen waar we wezen willen
persoonlijke inspanning, met terzijdestelling van elk egoïsme,
om als één man in één richting te sturen. Een leger waarin
een ieder doordrongen is van het besef, dat een vaste wil en
persoonlijke toewijding noodig zijn tot een verstandige ook
handige combinatie van alle factorenzóó'n leger kan
alleszelfs Java verdedigen!
De geest is_ de_ hoofdzaak. Eerst daarna komen andere (op
zich zelf óók wel belangrijke) vragen alsgroote of kleine schepen
al dan niet in open zee? geweer of karabijn? al dan niet snel-
vuurgeschut? het D. v. O. in Weltevreden of het D. v. O. in
Bandoeng? etc. etc. maar al die belangrijke quaesties bij elkaar
zijn te zamen nog niet zoo belangrijk als die ééne: Toewijding^
aan het coöperatief belang!
't was naar~aah 1 eiding van het vertrek van overste Graaf
land, voor wien ik nog steeds veel hoogachting en vriendschap
gevoel, dat ik schreef:
Een man als Graafland zal wellicht als veel verdienstelijke
officieren zijn carrière moeten eindigen midden in haar loop,
omdat middelmatigheid zich veelal verheft ten koste van het
supérieure.
Onze grootste vijand is de sleur. Veel dingen hebben geen
anderen bestaansgrond dan het feit „dat het altijd zoo geweest
is". En tornen aan dingen die immer anders zijn geweest is
bijna steeds ondankbaar, somwijlen gevaarlijk.
Het is de sleurdie belet dat ware verdienste de haar toe
komende appreciatie vindt; die belet dat we ons verheffen boven
het gewoel, om daarop neerziende, met verhelderden blik te
onderscheiden wat waar is en wat niet.
Anders zouden we ze dadelijk onderkennen: zij die zich in
spannen om hun vaartuig te sturen naar het punt in de verte,
waarop ze onafgewend den blik houden gevestigdzién hoe
dikwijls zij te kampen hebben met andere schepen, die, doordat
ze stil blijven liggen of zich slechts zooveel verplaatsen als het
toeval wil, aan anderen den weg versperren. Dan zouden we
soms een kreet van vreugde slaken, als we zagen dat het een
onvermoeiden stuurman gelukt is uit het gedrang te komen en,
