1112 -
daaraan te ontzeggen al was zulks ook onzichtbaar voor den
schrijver neen, dat gaat niet op. Heel veel wenken en raadge
vingen, daarin neergeschreven, heb ik in den omgang met Kromo
ter harte kunnen nemen en waar ik waarschijnlijk één ben uit
velen, daar zou het in hooge mate te betreuren zijn geweest,
wanneer die opstellen in de pen waren gebleven.
Ik geef gaarne toe en kan zulks te eerder doen, waar ik
uit ervaring kan meespreken dat men van hoogerhand zeer
weinig aandacht schijnt te schenken aan denkbeelden en voor
stellen, die met weinig of geen kosten uit te voeren zouden
zijn geweest. Ik zelf wees hier nog eens op in de lezing van
den heer Gratama in den Haag over de middelen ter verbetering
van het Javaansche element.
Ik heb gemeend goed te doen met er op te wijzen, dat het
zeer verkeerd zou zijn, indien het officierskorps er van afzag
om zijne denkbeelden door middel van ons Militair Tijdschrift
in ruimeren kring bekend te maken en hoop van harte, dat deze
opwekking aan de Lezers niet zonder practisch resultaat moge
blijven. En waar de heer Kerkkamp zijne beschouwing eindigt
met de woorden: „alleen een ezel stoot zich tweemaal aan
denzelfden steen", daar wensch ik hem egoïstisch ter wille
van ons toe, dat hij nog gedurende vele jaren aan langoor
geen voorbeeld moge nemen.
Ik wilde echter nog iets zeggen over de beoordeeling der
officieren. Dat deze nog niet aan billijke eischen voldoet, bewijst
het feit, hoe vooral in de laatste jaren onze Tweede Kamer
als 't ware overstroomd wordt met reclames. En nu wil hier
mee niet gezegd zijn, dat al die reclames een gevolg waren van
onbillijke beoordeelingenze wijzen er toch op, dat aan ons
systeem van schifting geduchte fouten kleven. Trouwens wie
herinnert zich niet uit eigen omgeving collega's, die zeker niet
de minsten onder ons waren, en zich toch verplicht zagen heen
te gaan. waar anderen, zelfs zwakke broeders, zich de gouden
kraag zagen toebedeeld, verkregen langs lijnen van geleidelijkheid?
Het huidige systeem van beoordeeling is niet in staat gebleken
om mannen, die reeds eene eervolle carrière achter den rug
hadden, voor het leger te behouden en daarmee heeft het zich
zelf veroordeeld.
