- 1169 -
vormd, vliegt als ricochet in andere richting en met een andere asstel-
ling verder. We zullen zien dat een dergelijke dwarsstelling van de
as, uit een chirurgisch oogpunt beschouwd, zich inderdaad niet van
een vervormd projectiel onderscheidt.
Commandant M. betreurt het ten zeerste dat het geheim der Balie
D" niet bewaard is kunnen worden, en dat de Duitschers spoedig datgene
wisten, wat zij voor de constructie van hun puntkogel noodig hadden.
M. geeft toe, dat het Duitsche S.-projectiel, tengevolge der grootere aan-
vangssnelheid en van het mindere gewicht, eenige voordeelen bezit ten
opzichte van de „bal'e D", doch dat het hoofdnadeel van het S-projectiel
daarin bestaat, dat de opslaande kogels, tengevolge van de vervorming,
het grootste deel van hun levende kracht verliezen, terwijl de „balie
D", slechts in geringe mate aan haar punt vervormd, nog lang haar
weg kan voortzetten.
Een ander nadeel wd .(Grandjux?) in het S.-projectiel der Duitschers
daarin zien, dat het door zijn sterke vervorming als mantel projectiel,
zwaardere wonden toebrengt dan het D.-projectiel.„On a vu que les
„alterations de forme de la balie D. sont relativement peu accusées. Une
„seule, celle en hamecon, peut offrir des difficultés particulières, au
„point de vue de l'extraction. Mais ces difficultés ne sont rien en com-
„paraison de celles qui résultent de la deformation avec déchirement ou
„division en fragments multiples du plomb et du maillechart, constatée
„dans certaines blessures de la balie Lebel A ce point de vue, notre balie
„D parait devoir présenter une réelle supériorité humanitaire sur la
„nouvelle balie allemande S." G (randjux.?) zelf toont een groot aantal
afbeeldingen, waarop de vervormingen der „balie D" worden voorgesteld,
zooals ze door Dr. Mattieu en Laval proefondervindelijk verkregen werden.
Mattieu en Laval verdeelen de vervormingen in vier klassen.
1). De punt blijft intact, terwijl het projectiel slechts tangentiaal ver
vormt. Bij sommige typen wordt de punt slechts weinig afgeplat en schroef
vormige voren vertoonen zich op de oppervlakte van den kogel.
2) Het tweede meest voorkomende type is dat, waarbij de punt de
hindernis rechtstreeks treft. De punt wordt dan omgebogen, en deze
ombuiging kan variëeren tusschen enkele graden en een spiraalvormige
inrolling (enroulement en hamecon). Bij ongelijkmatigen tegenstand, zoo
als bij muren, krijgt het projectiel een afplatting aan de punt, groefvor-
mige indrukken en een ruwe oppervlakte, terwijl bij het Lebel-projectitl
de mantel scheurde, hetgeen tot ingewikkelde vervormingen van den
kogel leidde. Projectielen van beiderlei soort werden tegen eenzelfden
muur afgeschoten en deden het groote onderscheid in vervorming zeer
in het oog vallen.
3). Het derde, minder vaak voorkomende type, krijgt door aanraking
met den grond indrukken en voren en zelfs aanzienlijke scheuren, doch
slechts op die plaatsen, waar het projectiel aansloeg, terwijl het overige
deel van den kogel intact bleef.
4). Roicchetsehoten nemen verscheidene vormen aanHet projectiel
wordt afgebogen en ingerold meermalen vliegt de kogel, met zijn acb-
tervlak naar voren, verder en stootend op een tweede hindernis, wordt
dat vlka ook nog vervormd. Zoo werden o a. projectielen met het achter-
vlak voor, sterk vervormd, in muren aangetroffen. Men schat de ricochet-
teerende projectielen op 30 °/0, voordat zij het doel bereiken.
