12
Het is voorgekomen, dat eene der strijdende partijen uitsluitend
den kleinen oorlog voerde; maar in vele andere gevallen werden
de operatiën uit den grooten oorlog door handelingen uit den
kleinen oorlog gesteund.
I. Be kleine oorlog als uitsluitend verweermiddel.
Als uitsluitend verweermiddel wordt de kleine oorlog toegepast
door weinig beschaafde volken, die door gebrek aan ontwikkeling
en organisatie niet anders kunnen, terwijl het gemis van een
behoorlijk wegennet en van hulpmiddelen voor huisvesting en
verpleging, en bepaalde volkseigenschappen, alles nauw samen
hangende met hunne mindere beschaving, den kleinen oorlog
voor den tegenstander buitengewoon bezwarend maken.
Toch kan men dikwijls bij zulke natuurvolken, van wie men
toch niet zeggen kan, dat zij in eene bepaalde richting bevooroor
deeld zijn, of het willen doen uit zucht tot „groot-mogendheidje"
spelen, een streven waarnemen, om met eenigszins georganiseerde
strijdkrachten den tegenstander te weerstaan, 't zij in het open
veld, :t zij in vooraf gereed gemaakte stellingen.
Stand houden in vooraf gereedgemaakte, dikwijls geduchte
stellingen kwam bij nagenoeg elke groote Indische expeditie
voor; standhouden in het open veld zagen wij meermalen in
den Java-oorlog gebeuren xj en zelfs werd, betrekkelijk kort
geleden, door een inlandschen vijand een geregelde aanval op
onze pas gelande troepen uitgevoerd 2).
Meermalen toonden dus onze tegenstanders van meening te
zijn, 't zij instinctmatig, 't zij door de ondervinding ertoe ge
bracht, dat handelingen uit den kleinen oorlog alléén, het eigen
gebied niet van vreemde indringers kunnen bevrijden; 't is
waar, dat in vele gevallen de voorliefde voor stellingen een
„partijgangersoorlog is niet zoo gemakkelijk, als velen zich dit wel voorstellen; alU en
„physiek geharde, uitstekend geoefende elementen onder energieke leiding zijn ervoor
„bruikbaar. Opgevat als eene aardige liefhebberij, eene soort van sport, zullen de
„handelingen van dergelijke dilettanten-partjjgangers dikwerf den grootsten last
„veroorzaken aan het eigen leger". (I. M. T. 1900, blz. 804).
(1) blz. 207 en op andere plaatsen.
(2) XI, blz. 437. Verg. ook het vei slag van de landing bij Badjowë (28 Juli 1905)
in de Locomotief van 7 Aug. 1905.
