284
Wanneer sergeanten zich met dit planchet bij voorposten diensten oefe
nen, zullen zij al dadelijk bruikbare resultaten hebben en te velde in
staat zijn metingen aan te vullen.
Door uitgebreide metingen, ook patrouille-schetsen, zal men steeds
behoefte hebben aan eene goede zakboussole. Dat dit door de officieren
gevoeld wordt, bewijst wel, dat een der instrumentjes, welke ingevolge
laatste alinea van mijn vorig opstel, door mijne handen ging, reeds het
nummer 107 droeg. Ik onderwierp de instrumentjes aan strenge keurinss-
eischen en verzocht den opticien in Holland zorg te dragen, dat ook bij
directe aflevering met deze eischen rekening wordt gehouden. Zoodra
ik hiervan verzekerd ben, zal de verkoop in Indië geschieden door den
lieer Jansz te Magelang, die dan f 15.in rekening brengt. Tot zoo
lang de nog geringe voorraad strekt, zend ik de zakboussoles zonder prijs-
verhooging door voor 11.75.
Met meerdere officieren had ik nog eene interessante correspondentie,
waaruit mij bleek, dat eene nadere bespreking van mijn vorig opstel
hier en daar gewenscht is. Naar aanleiding daarvan zou ik nog het
volgende er aan kunnen toevoegen:
Om met deze zakboussole te leeren omgaan, meet men in vredesgar-
nizoenen met vier fuseliers. Na deze oefeningen zal men het te velde
zonder een koelie kunnen doen.
Op standpunt 1 wordt een fuselier ge
plaatst, met het front naar stp. 2. Diens
linkerschouder heeft ongeveer de hoogte
van den tromp van een geweer, rechtstandig
met den kolf op den grond geplaatst. De
zakboussole, in de linkerhand gehouden,
gesteund op den linkerschouder middels
duim, wijsvinger en uiterste zijde van
het instrumentje, wordt gericht op den
tromp van het geweer, dat een tweede
fuselier op stp. 2 vasthoudt. De afstand
tusschen sip. 1 en 2 wordt gemeten met
een lengtemaat van 20 Meter (groepstouwen,
meetkettingen uit ua garnizoensbibliotbeek, gewoon bindtouw), doch tevens
past men den afstand, voor oefening, af. Een meetboek is hierbij een
vereischte; men heeft ook daardoor de schetsen ingebonden bijeen op 100
folio's. De boekhandel van Maresch te Magelang heeft deze meetboeken
op f 1.05 geprijsd.
Peilt men nu voorwerpen in het zijterrien aan, vanuit twee a drie
standpunten, dan zijn deze zuiver vastgelegd; het tusschen die voor
werpen en de meetrichting gelegen terrein kan veelal op het oog inge-
teekend worden.
Op den tweeden meetdag had mijn eerste bovenbedoelde leerling te
Magelang, in zijn meetboek, bij eene rondmeting van 45 c.M. lengte,
schaal 1. lOOOü, tusschen begin- en eindpunt een afstand van slechts
1.18 c.M. Wel een bewijs, dat met deze zakboussole nauwkeurig te
meten is.
Veel gemak heeft men van een metalen graadboog van 6 c.M.
middellijn met langs de middellijn eene verdeeling tot in milli
meters.
