- 403
worden opgenomen door het verstand, en worden omgewerkt
tot de noodige prikkels voor spierwerkingen.
Men zou dit kunnen verklaren door aan te nemen, dat in
de hersens een soort van schakelbord of toetsenklavier bestaat,
waarop alle spieren hun eigen knop of toets bezitten, terwijl
met deze knoppen of toetsen ook de kracht en de snelheid
der werking kan worden bepaald. Bij elke beweging of veiandeiing
van toestand zullen, daar bijna altijd coördinatie noodig is,
meerdere toetsen tegelijk of opvolgend op verschillende wijzen
moeten worden aangeslagen. Om deze toetsen goed te leeien
vinden, de juiste werking van alle benoodigde spieren op t juiste
oogenblik, maar ook niet meer dan noodig is, te leeren verkiijgen,
daarvoor is veel oefening noodig. Want 't schijnt, dat dooi
veel herhaling van dezelfde en analoge bewegingen de geleiding
der prikkels langs de zenuwbanen vlugger gaat, en 't coördinatie
vermogen voor die bewegingen sterk toeneemt. Neemt men
bijvoorbeeld een geoefend pianist, dan zal iedereen het verschil
opvallen tusschen de snelheid, waarmede deze vinger- en hand
bewegingen coördineert, met een totaal ongeoefende. Waai deze
voor elke toets, die hij wil aanslaan, moet zoeken, blijven bij
gene de oogen gericht op het muziekblad en geschiedt het
vinden der toetsen geheel door spiercoördinatie, herhaling van
reeds bekende bewegingen.
Trekt men de vergelijking verder door, dan valt op, dat een
beginner in het piano spel, die om de een of andere reden ge
noodzaakt is vlug een toets aan te slaan, herhaaldelijk twee
tegelijk zal raken of wel de verkeerde ernaast. Hetzelfde ver
schijnsel kan men waarnemen bij een ongeoefend schermer. Is
er tijd om een wering langzaam uit te voeren, dan wordt ze
wellicht zuiver volbracht, is er geen tijd dan wordt het spel op
de herscnpiano bij den ongeoefende onzuiver en worden verkeerde
toetsen aangeslagen, de aanslag wordt te zwaar, en de wering
ontaardt in een zwaai met den degen.
Hoe meer hij zich oefent, hoe minder dit voorkomt, hoe
juister het spel op de hersenpiano en daarmee de bewegingen
worden.
De omzetting van uitwendige prikkels in prikkels voor spierwer
king geschiedt op twee wijzen. In hun uitersten volkomen verschil
