40-5
Het eigenaardige, dat zich bij deze omzettingen voordoet is
echter, dat de procuratiehouder, i.e. het onderbewustzijn, voor
zoover aangaat de hem reeds bekende handelingen, veel vlugger
en veel zuiverder omzet, dan de chef (het wakend bewustzijn)
en verder dat de chef veel vlugger onder den invloed van
psychische depressie het bureau in den steek laat, dan de procura
tiehouder, die een groote mate van onverstoorbaarheid vertoont.
Ter verduidelijking hiervan denke men slechts aan de moge
lijkheid van loopen en allerlei andere gewone bewegingen onder
den psychischen invloed van levensgevaar. Angst zal bijvoor
beeld nooit loopen onmogelijk maken, tenzij zij geheele verlam
ming tengevolge heeft. Eveneens het automatisch balanceeren
op een rijwiel. Het vermogen van het onderbewustzijn kan
zelfs door psychische depressie soms tijdelijk verhoogd worden.
Men denke slechts aan de halsbrekende toeren, die iemand kan
doen om zijn leven te redden.
De factoren, die invloed oefenen op de schietuitkomsten in
oorlogstijd zijn vele. Naast de minder belangrijke als onbe
kende afstanden en atmosferische invloeden, zijn de physieke
vermoeienis en nog meer de zenuwachtigheid en angst veroor
zaakt door het levensgevaar de factoren, die zwaar wegen.
Beide veroorzaken in onderling verband een psychische de
pressie, zich o.a. uitende door trilling van spieren, en afnemend
waarnemingsvermogen. De gemiddelde man komt daardoor in
een toestand, waarbij hij zijn zelfbeheersching voor 't grootste
deel, zoo niet geheel, verloren heeft. Van zuiver in de richting
houden van het geweer is dan geen sprake meer.
Tevens wordt onder den invloed dezer psychische depressie
een impuls tot handelen geboren. De man voelt een aandrang
om zich te verdedigen, om iets te doen, zelfs al is 't niet van
rechtstreeksch nut. Hij komt er dan toe zijn geweer af te
schieten, en is hij eenmaal zoo ver, dan hangt het eigenlijk
van 't bloote toeval af, waar 't schot terechtkomt, want richten
doet de man niet meer. Waar in den regel in de vaardighou
ding het geweer met den tromp iets hooger dan de kolf wordt
gehouden, ligt het in den aard der zaak, dat het schot te hoog
wordt afgegeven. De praktijk wijst zulks dan ook uit.
