548
Elk punt van het voorwerp wordt nu in het beeld door een
cirkel (verstrooiingscirkel) voorgesteld. Deze cirkels vallen voor
dichtbij elkander gelegen punten van het voorwerp over elkaar
en maken het beeld onduidelijk.
Dit verschijnsel wordt spherische aberratie of afwijking wegens
bolvormigheid genoemd.
De spherische aberratie kan aanzienlijk verminderd worden
door de breking over twee of meer lenzen te verdeelen. Zij
kan geheel opgeheven worden door een stelsel van twee lenzen
te gebruiken, waarvan de eene con vergeerend (positief) en de
andere divergeerend (negatief) is; deze lenzen mogen niet den
zelfden brekingsaanwijzer hebben en worden daarom van
verschillende glassoorten J) gemaakt. Men kan den vorm van
de lenzen zoo kiezen, dat het tweede brekende oppervlak van
d6 eerste lens even sterk gekromd is als het eerste brekende
vlak der tweede; de lenzen kunnen dan aan elkander gekit
worden. Deze vereeniging geeft helderder beelden dan een com-
1) Lichtstralen planten zich volgens rechte lijnen voort, zoolang zij zich in een
zelfde, gelijkslachtige middenstof, b.v. lucht, water of glas, bewegen. Treft een bundel
lichtstralen echter het vlak, dat een tweede middenstof van de eerste scheidt, dan onder
gaat een deel van den bundel terugkaatsing reflexieen verandert dus van richting.
Een tweede deel van den bundel dringt in de middenstof door en ondergaat evenzeer
eene richtingsverandering; de stralen schijnen derhalve in het grensvlak gebroken. Deze
richtingsverandering bjj den overgang der stralen in eene andere middenstof noemt men
daarom breking refractieDe wetten, welke dit verschijnsel beheerschen, zijn heteeist
door Snellius ontdekt en luiden
Ie. De invallende lichtstraal, de normaal op het brekende oppervlak en de gebroken
lichtBtraal liggen in één plat vlak, het invalsvlak.
2e. De verhouding van de sinussen van den invalshoek (tusschen invallende licht
straal en normaal) en den brekingshoek (tusschen normaal en gebroken straal) is stand
vastig, zoolang de beide middenstoffen dezelfde blijven.
Deze verhouding wordt de brekingsaanwijzer (brekingsindex, index van refractie, enz
genoemd en hangt alleen af van den aard der twee middenstoffen en de kleur van het licht.
Is i de invalshoek, b de brekingshoek en n de brekingsaanwijzer, dau wordt de tweede
brekingswet uitgedrukt door de betrekking:
sin i
n
Bin b
2) Als regel worden crownglas en flintglas gebruikt.
Crownglas behoort tot de kalkglassoorteD, die in hoofdzaak bestaan uit een door smelting
verkregen amorph mengsel van calcium- en kaliumsilicaat.
Flintglas is een loodglas, dat daarin van kalkglas verschilt, dat het calcium geheel of
gedeeltelijk door looi is vervangen. Flintglas bezit sterker liehtbrekingsvermcgen
dan crownglas.
