564
Bovendien zond hij eene uitnoodiging aan den regent van Grissee
om alle blanken te doen binden en ze naar de Engelschen op
te zenden, terwijl hij in de meening verkeerde, dat laatstge
noemden ze dan wel zouden vermoorden. Deze regent, later
verheven tot adipati en pangeran, stierf in 1842 als regent
van Grissee.
De regenten van Poeger, Pasoeroean en Bangil, die met 800
man hulptroepen nabij Wonokromo gelegerd waren, bleven in
afwachting, tot dat zij van de Engelschen bevel kregen naar
hunne landschappen terug te keeren.
Bovendien trad Raffles in correspondentie met den Sultan
van Palembang met het gevolg, dat na ontvangst van den brief,
waarin o. a. stond: „sobat beta mesti boeang, habisken sekali
kali, segala orang Olanda" x), zoowel de resident als de militaire
commandant op uiterst vriendschappelijke wijze in den kraton
werden gelokt, de versterking overrompeld en alle Europeanen
en soldaten met vrouwen en kinderen naar de monding van de
Moesi werden gebracht en aldaar vermoord onder toezicht van
den steeds vriendschappelijk geweest zijnden kroonprins3).
Ingeval bovenstaande voorbeelden den lezer eenzijdig toe
schijnen, hij bedenke, dat de hoofden alleen in 1811 op de zware
proef werden gesteld, waartegen we hen zoo gaarne bestand
zouden zien. Een schaarsch voorbeeld van trouw weegt niet
op tegen zooveel ontrouw als getoond is. En vinden we in de
geschiedenis der 17de en 18de eeuw frappante voorbeelden van
trouw, bijna zonder uitzondering speelden veeten en eigenbelang
daarbij de voornaamste rol.
Aan de waarde van den Javaan als soldaat, wordt door boven
staande niet het minst te kort gedaan; hij toonde zich een
willig werktuig in handen zijner meerderen, doch dit juist ver
hoogt het gevaar, dat voor ons gelegen is in het feit, dat zulke
„trouwe" soldaten komen te dienen onder commandanten, die
door hunne opleiding niet den minsten waarborg van trouw
kunnen schenken.
MalangJanuari 1910. L. F. van Gent.
1) Mfcu vriend gelieve alle Hollanders uit te werpen, geheel te vernietigen.
2) Zie Gerlach b z. 217 e a.
