566
Zoo iemand is als ieder ander min of meer een product
van zijne omgeving. Met den grooten invloed die de sociaal
democratie juist in die wereld heeft is het volstrekt niet te
verwonderen, dat die leerstellingen meer of minder duidelijk in
hem wonen.
Het is bekend, dat die stellingen in den regel een geest van
ontevredenheid met de bestaande toestanden vestigen, het leger
en speciaal de officieren als steunpilaren daarvan ongeveer met
dezelfde oogen worden aangezien als „de geldmannen, de ver
achte bourgoisie, de verdrukkers van het Volk."
Al worden deze gevoelens bij aankomst in de koloniën door
het vele nieuwe en niet het minst door het totale gemis van
den zwaren druk van den bestaansstrijd tijdelijk op den achter
grond gedrongen, bij velen blijven ze sluimeren.
Hebben die velen zich dan wat ingeleefd en dat gebeurt
heel gauw, immers niets went zoo makkelijk als verbetering
dan komt al heel gauw de oude aard boven, tenzij het Legerbe
stuur tijdig voor het te kort aan geestelijke opvoeding zorg draagt.
Het is bepaald teleurstellend te zien hoe onverschillig men
in het militaire in het algemeen dit belangrijkst deel der geheele
opleiding behandelt, ondanks de bepalingen vervat in de punten
4, 5, 11, 12, 26 en 54 van den Leidraad voor opleiding en oefe
ning der Infanterie.
Het handwerk wordt den soldaat tot in het futiele ingeprent,
maar zijn geest blijft als een braakliggenden akker, waarop
dan, mede door den invloed der tropen, maar vooral door die der
slechte elementen, het onkruid alras welig opschiet.
Van zijn vrijen tijd, die, althans op Java, nog al ruim wordt
toegemeten, weet het gros geen goed gebruik te maken. Omdat
hun geestelijke ontwikkeling zeer laag staat, gevoelen ze geen
behoefte door studie of het lezen van nuttige boeken op de hoogte
te komen van 't geen om hen heen gebeurt Zij blijven in hun
eng kringetje van: door de kampong slenteren, in de cantine
bier en jenever drinken, op hun bed een stuiversroman of an
dere draak genieten en bij elkaar zitten „kankeren".
Is het wonder, dat ze te velde, naar men beweert, te weinig
energie weten te ontwikkelen, zich al gauw laten zakken en
later, teruggekeerd in Europa en de kracht missend aan den
