5el meten can afstanden ten behoeue dgh
Oorlogsdoeleinden»
(Ueruolg ran biz. 17 en slot).
F. Afstandsmeters met de basis aan het instrument.
Indien de basis zich aan het instrument zelve bevindt,
kan zij slechts kort zijn en als gevolg daarvan wordt de
parallactische hoek s zeer klein; met behulp eene nauwkeu
rige optisch-mechanische constructie slechts is het dan mo
gelijk om dien hoek te meten. Men heeft echter het groote
voordeel, dat in korten tijd door één waarnemer van uit
één standpunt de doelsafstand bepaald kan worden; hierin
ligt de reden, dat de instrumenten tot deze rubriek behoo-
rende door sommigen als de eenig practische worden beschouwd.
De eenvoudigste constructie hebben die, welke reeds in de
18de eeuw door Pacecco en Breithaupt werden vervaardigd.
Aan de uiteinden van eene liniaal, die tot horizontale basis
dient (fig. 25) bevinden zich kijkers, die bij den aanvang
eener meting loodrecht op de liniaal staan; één dezer kijkers
is in horizontalen zin om eene as draaibaar. Het verschil
der hoeken, die beide op C gerichte kijkers met de liniaal
maken, is de parallactische hoek f, zoodat D b cot f.
Aan den eisch van voldoende nauwkeurigheid kon op deze
wijze niet worden voldaan; licht buigen en kromtrekken van
de basis had reeds fouten van minuten ten gevolge, terwijl het
verzekeren van den evenwijdigen stand der kijkers zeer
moeielijk bleek te zijn. Geleidelijk is men er echter in ge
slaagd de meeste bezwaren, die geopperd werden tegen de
instrumenten, waarvan de constructie op dit beginsel berust,
te overwinnen.
Eoskiewicz bracht micrometerschroeven en afleestrommels
aan, liet bij Starke te Weenen ten behoeve der artillerie
zelfs een toestel met 2 M. lange basis op een vierraderig
onderstel vervaardigen; TJnger x) bezigde bovendien glaspris-
1) Kriegsteohn Zeitschrift 1903 blz. 171.
