Von Helmholtz geeft daarvoor de formule - i li
p r F
waarin p de afstand b IY en r de afstand c IV voorstelt;
p—r is dus gelijk aan bc; F is de absolute grens der stereosko-
pische waarneming n. 1. de grens waarop men een voorwerp
van oneindig groote afmetingen niet meer stereoskopisch kan
zien. Voor F vond hij 240 M., doch het is duidelijk, dat dit
bedrag wijziging ondergaat voor verschillende personen met
verschillende gezichtsscherpte en wier oogafstanden variee-
ien tusschen 58 en 72 mM. Doch zelfs voor eenzelfde per
soon is F niet constant, daar kleur en belichting van het
voorwerp, dat soms meer, soms minder afsteekt tegen den
achtergrond, helderheid van de lucht, enz. bovendien haar
invloeden doen gelden. Onder zooveel mogelijk normale om
standigheden bedraagt F practisch 64—111 M., slechts in
bijzondere gevallen 240 M. of meer.
Aangezien F dus hoofdzakelijk afhangt van den afstand
der oogen en van de gezichtsscherpte, trachtte men de waarde
dezer beide factoren kunstmatig te verhoogen, oorspronkelijk
door toepassing van eene spiegelinrichting (fig. 39). De spiegels
s en S benevens sx en Si zijn onderling evenwijdig aange-
biacht, de afstand der oogen wordt dan feitelijk vergroot van
ai ar totSS!. Indien dus ai ar 65 mM. en SS! 650 mM., dan
zal men met dit instrument 10 X ver stereoskopisch kun
nen zien als met het vrije oog. Ter verhooging der duidelijk
heid en der gezichtsscherpte werden deze spiegels vervangen
dooi glasprisma's en werden Zeissverrekijkers aangebracht
(fig. 40). Dit instrument met 13J X vergroote oogafstand en
10 voudige vergrooting stelt ons dus in staat 131X10
135 X z°'iver als met het bloote oog stereoskopisch te zien,
dat is van 9 tot 32 K.M.
De volgens bovenstaand beginsel vervaardigde afstandsme
ters voor infanteriedoeleinden hebben in beide kijkers eene
schaalverdeeling van 03000 M. De deelstreepen,die 100 of 1000
tallen van meters aanduiden zijn voor beide oogen niet identiek,
teneinde de optische dwaling te weeg te brengen, dat de schaal
buiten het instrument vrij in de lucht vóór de aan te meten
doelen zweeft.
134
INDISCH MILITAIR TIJDSCHRIFT
