doel E: A"B, is dus afhankelijk van de plaats van het doel,
zoodat het instrument ons de afstanden A'B en A"B zal
moeten doen kennen.
Daartoe wordt zoowel in A als in B een richtvlak op
gesteld, in A met de lijn 0—0 op hef doel gericht, en den
hoek CAB afgelezen die aan den waarnemer in B wordt
overgebracht. Deze laatste stelt zijn vlak overeenkomstig
op, zoodat de kijkers evenwijdig staan en meet daarna den
hoek f, waarvan de tangens onmiddellijk kan worden afge
lezen. Bovendien zal in B den afstand AA' of AA" nog
vastgesteld dienen te worden, aangezien deze later zal moeten
worden afgetrokken van, c. q. opgeteld bij de op het instru
ment af te lezen afstanden A'C en A"E. Beschouwen we
daartoe fig. 12.
Zijn de richtvlakken opgesteld in A en B dan is BE de
basis voor doel C, BF' voor doel F, BG' voor doel G, enz.
De cirkel AEF'G'B is dus de meetkunstige plaats van de
voetpunten der loodlijnen uit B neergelaten op alle richtingen
door A gaande. Trekken we nu in de figuur met B als mid
delpunt en AB als straal een cirkel en eveneens op het
richtvlak in B met aB als middellijn, dan zal daar AEB
oo aeB enz.
aB AB eB EB fB F'B enz. en eveneens
ae AE^=af AF' ag AG'.
Hieruit volgt dat, wanneer men aB denkt te zijn den
gemeten afstand AB op verkleinde schaal, ook eB, fB enz.
op dezelfde schaal den loodrechten afstand van B tot de door
A gaande richting voorstellen en ae, af, ag enz. op dezelfde
wijze de gezochte lengten AE, AF' AG' enz.
Is dus loodrecht op den kijker in B een verdeelde liniaal met
lengte-eenheid aB bevestigd, dan zullen bij de snijpunten der
liniaal met den cirkelomtrek, de basis afstanden eB, fB enz.
op de liniaal afgelezen kunnen worden. Verdiende het aan
beveling eene vaste basis van b.v. 100 M. te gebruiken, dan
zou, indien aB 1 d.M het aantal afgelezen m.M, overeen
stemmen met het aantal M. van den afstand. De verander
lijke basis heeft echter eene vermenigvuldiging ten gevolge,
die op de volgende wijze wordt vermeden.
INDISCH MILITAIR TIJDSCHRIFT
9
