17 November 72 stukken tegenover 36 Bulgaarsche
18 78 40
19 90 48
19 's avonds 106 48
Van invloed is deze omstandigheid echter niet geweest; de
Servische artillerie was slecht; we zien den 19den November
op den rechtervleugel der Bulgaren, dat 8 Bulgaarsche stuk
ken de meerdere zijn van 18 Servische.
De Bulgaren hadden slechts veld- en bergartillerie. Wij
zullen in vergelijking met hen in zeer gunstige omstandighe
den verkeeren, wij kunnen in onze stellingen veld-, berg- en
vestinggeschut van goede en uitmuntende kwaliteit, tegenover
den aanvaller stellen. Ons leger zal ruim kunnen voorzien
zijn van artillerie, zelfs al onderstellen we, dat we slechts 12
batterijen of half batterijen a 3 stukken (snelvuur) veld- en berg
artillerie kunnen uitbrengen op 20 a 24 bataljons. Want niet
alleen zullen we tal van onbespannen vuurmonden in batterij
kunnen brengen, zoodat het aantal stukken wel kan worden
gebracht tot 4 a 5 per 1000 man inf., doch bovendien komt
het er met het tegenwoordige snelvuurgeschut binnen zekere
grenzen minder op aan, hoeveel stukken men uitbrengt dan
wel over hoeveel munitie ieder stuk beschikt. Waar er be
zwaren kunnen zijn, om alle stukken van andere stellingen
weg te halen en naar het strijdtooneel te brengen, daar zal
het geen bezwaar mogen zijn, desnoods alle munitie en al het
personeel daarheen te voeren. De artillerie-kracht, die we
kunnen ontwikkelen, zal daardoor belangrijk kunnen zijn, het
geen alweer ten goede komt aan het aantal troepen, dat men
voor de algemeene reserve kan afzonderen.
Met geschut van uitmuntende kwaliteit, veel munitie en
voldoende personeel kunnen we het vraagstuk der artillerie
bewapening met vertrouwen onder de oogen zien.
Een groot gebrek bij de Bulgaren was de betrekkelijke
zwakte hunner cavalerie en vooral de onvoldoende wijze,
waarop ze was opgeleid in den verkenningsdienstdaardoor
wist het Bulgaarsche hoofdkwartier nagenoeg niets van den
vijand voorzoover deze niet in de onmiddellijke nabijheid op-
INDISCH MILITAIR TIJDSCHRIFT
349
