De vele proeven, te dezen opzichte genomen, faalden steeds,
getuige de ambachtscholen, enz. Door het in het leven roepen
van een degelijken handwerksstand zou dus de geheele Indische
maatschappij gebaat worden, daar het gemis zich vaak sterk
doet gevoelen en er slechts zeer onvoldoende in voorzien wordt
dooi den, liefst zoo min mogelijk uitvoerenden, inlander of den
bediiegenden Chinees. Nog minder concurrentie is er te duchten
in dien breeden kring van landbouwberoepen enz., welke in
Indie nog bijna geheel ontbreken. Groententeelt is voor blanken
geschikt; bewijze de vele groentenkweekerijen, welke nu reeds
door Europeesche soldaten worden gedreven ten behoeve der
menages. Ook veeteelt, ooftbouw en pluimvee-houderij kan als
middel van bestaan genoemd worden, daar in alle plaatsen een
steeds grootere behoefte merkbaar wordt aan goed, gezond
vleesch, goede groente, oofc enz., terwijl de systematische
exploitatie dier behoeften, zooals dat in Europa geschiedt, hier
nog geheel in de kinderschoenen staat. En al noem ik hierbij
niet de giootere landbouw van rijst, enz., omdat vele deskun
digen beweren, dat de Europeaan daar niet voor deugt in de
tiopen, toch denk ik aan de vele uitgestrekte landstreken in de
buiten-bezittingen, waar een te schaars gezaaide bevolking
slechts zeer gebrekkig gebruik maakt van de groote vrucht
baai heid van den grond. Klapper-, hevea-en misschien nog an
dere cultures zouden hiervoor aangewezen zijn, en den ijverigen
werker een behoorlijk bestaan waarborgen.
Voor al deze bedrijven is de soldaat bij uitnemendheid ge
schikt. Hij kent volk en taal, is volkomen geacclimatiseerd,
en nog niet in zoo n hooge mate verwend als de Indischman
in het algemeen.
Betoogde ik dus in het eerste gedeelte van dit opstel, dat de
weiving bevorderd kan worden door het verkrijgbaarstellen
van Rijks-betrekkingen voor den gepasporteerden soldaat,
thans wil ik in eene eenigszins nauwkeuriger beschouwing
treden over de mogelijkheid, om hem een bestaan in Indië
te verschaffen, en zoodoende tot vestiging daar, en dienstne
ming bij de reserve te brengen.
Ik noemde reeds als middel om den soldaat hiertoe te
bewegen het groote aantal betrekkingen, dat in Indië gevon-
456
INDISCH MILITIAR TIJDSCHRIFT
