De spiergewaarwordingen dragen er toe bij, dat zonder
tusschenkomst van den wil de zintuigen op prikkels kannen
reageeren, zoodat nog vóór de prikkeling der zintuigszenuw
de hersenschors bereikt heeft, het zintuig al bewogen is.
In den hersensham en de zintuigsspheer der groote hersenen
onderstelt men enkele motorische centra, welke de door de
zintuigszenuwen afgezonden prikkels reflecteeren. Van de
zintuigsbewegingen blijven spierherinneringen achter en bij
verlevendiging dier herinneringen neemt ten slotte hst zintuig
den stand aan, die voor de prikkeling het best past. De accomo-
datie van het oog, eene passende beweging der neusvleugels bij
het ruiken enz. hebben aldaar plaats buiten ons bewustzijn om.
Evenals alle andere reflexen zijn deze zuivere z. g. n.
hersenreflexen doelmatig.
Onder de eigenschappen der gewaarwordingen is voor ons
de gevoelstoon (het vergezellen der gewaarwording van een
lust of leedgevoel) van 't meeste belang, daar deze, zooals
later blijken zal, een enormen invloed heeft op den loop der
volgende gebeurtenissen.
Van de vele zintuigsgewaarwordingen, die in den loop van
den dag ontstaan, gaan slechts enkele van een lust of leedge
voel vergezeld, bij de meeste treedt een z. g. n. neutraal gevoel
op. Gaat het ontmoeten van een kennis als deze vriend of
vijand is, van een lust of leedgevoel vergezeld, dan is dat
een gevolg van bij vroegere ontmoetingen ontstane gewaar
wordingen en bij de wederontmoeting ontstane herinneringen.
Terwijl de gewaarwording het bewustzijnsverschijnsel is,
dat optreedt als en zoolang prikkels op de hersenen inwerken,
is de voorstelling het bewustzijnsverschijnsel, dat optreedt
als de door die gewaarwording ontstane veranderingen in de
hersenen vernieuwd worden. De gewaarwording verdwijnt
met den prikkel, maar de veranderingen in de schors duor die
gewaarwording ontstaan, verdwijnen daarmee niet. Bij het
terugzien van een bloem, herkent men haar en herinnert
zich haar reuk.
Bij ziekte in sommige deelen der hersenen komt het voor,
dat dingen wel gezien, doch niet herkend worden. Door die
en andere verschijnselen is bewezen, dat de gewaarwordingen
INDISCH MILITAIR TIJDSCHRIFT
571