Een daad nan piëteit.
730
INDISCH MILITAIR TIJDSCHRIFT
werk wordt aangevat, dat zoowel liet land, als de indische maatschap
pij en den soldaat tot zegen zal zijn
De verheffing van den indischen soldaat.
W. A. Pénard,
iste luitenant.
Luitenant Tismeer, die op West Nieuw Guinea exploratie-arbeid
verricht heeft, had vermeldt het T. v. li. Aardr. Gen. de piëteit,
bij Lobo, aan de Tritonbaai, te zoeken naar de overbijfselen van het
fort Du Bus, welks oprichting een poging beteekende van den tusschen
1825 1830 als comm. generaal in Ned. Indië opgetreden Du Bus de
Gisignies, om op N. Guinea vasten voet te krijgen, een poging, die
tengevolge van het klimaat mislukte.
„Voor mijn vertrek naar Lobo had ik mij op de hoogte gesteld van
de geschiedenis van het Fort Du Bus, en het was met een gevoel van
nieuwsgierigheid gemengd met piëteit, dat ik de historische plek betrad,
waar ruim tachtig jaar geleden de eerste nederlandsche vestiging op
Nieuw-Guinea was gesticht.
„Doordat ik door toevallige omstandigheden langer te Lobo moest
vertoeven dan in mijne bedoeling lag, werd ik daardoor tevens in de
gelegenheid gesteld om te onderzoeken of er misschien nog zichtbare
sporen van het fort overgebleven zouden zijn.
„Voor de eigenlijke nederzetting steekt in zee een circa vijftig meter
lange steenen pier uit. Hoewel voor een groot deel onder het zand
bedolven, wijst de regelmatige plaatsing der steenen op het werk van
menschen. Geen Alfoer zou ooit een dergelijk werk ondernemen, zoo
dat men gerust kan aannemen, dat hier onder europeesche leiding
gearbeid is. In het verlengde van dat steenen landingshoofd werd nu
de rimboe opengekapt en weldra een aarden, cirkelvormig bastion
bloot gelegd. Ook het beloop der wallen teekende zich duidelijk op
het terrein af. Dicht bij bet bastion lag het steenen fundament van
een klein huis. De muren waren omgevallen. Hoewel de omtrek ijverig
afgezocht werd en voornamelijk uitgekeken naar graven of grafsteenen,
werd niets meer gevonden. De rimboe had sedert lang hare rechten
hernomen en alles met een groen kleed overdekt.
„Dit is dus alles, wat er overgebleven is van de eerste poging om
het nederlandsch gezag in Nieuw Guinea blijvend te vestigen.
„Ik zal niet uitweiden over de ellende, die er gedurende die acht
jaren in het fort Du Bus heeft geheerscht, noch over den heldenmoed
daar betoond. Het verhaal van den kolonel Haga („Nederlandsch-Nieuw
Guinea en Papoesche eilanden") spreekt in al zijne soberheid duidelijk
genoeg. Het wil mij voorkomen, dat dit alles langzamerhand in het
vergeetboek is geraakt. Ik geloof dan ook dat het geen overbodige
luxe zoude zijn, om een eenvoudig gedenkteeken op te richten op de
plek waar eenmaal de dappere handhavers van het nederlandsch
gezag hun plicht hebben gedaan, kampende met moeilijkheden, die wij
in deze moderne tijden nauwelijks meer kunnen beseffen."
(N. S. C. 20—6 '11).
