gewone beleefdheidsvormen heenzetten, en slaan en trappen
als ieder ander om den uitgang te bereiken. Het individu
uit zich op zoodanige wijze als nuttig is voor het organisme.
In beide gevallen tracht het daarom in de le plaats zijn
lichaam aan het gevaar te onttrekken. Is dit niet mogelijk,
dan eerst zullen afweerbewegingen worden verricht. Na
al het hiervoren meegedeelde zal dit niet nader toegelicht
behoeven te worden.
3e geval. De vrees in haar hevigste gedaante. Verslapping
van het geheele spierstelsel, onderdrukking van elke bewe
ging; de spieren zijn zelfs niet in staat om het individu door
de vlucht aan het gevaar te onttrekken. Natuurlijk zijn er
vele schakeeringen. Evenmin als er twee personen bestaan,
die elkaar volkomen evenaren, evenmin zullen er twee per
sonen gevonden worden, die onder den invloed der vrees
dezelfde bewegingen verrichten. In het ad. 2e behandelde
geval kan de vrees o.a. het lichaam zoodanig doen beven,
dat de verrichte spierhandeling den j. sn. aanslag zelfs niet
bij benadering nabij komen. Dat beven is een rechtstreeksch
gevolg van het le principe van Ribothet organisme kan
dusdanig door zenuwschokken worden geteisterd, dat zelfs
gewoonten nuttig voor lijfsbehoud uiet tot uiting komen,
zoodat gewoonten als de j. sn. aanslag, die niet den gering-
sten graad van vergelijking daarmee kunnen doorstaan, be
slist achterwege blijven.
De grootste factor, welke veel van de waarde van den j. sn.
aanslag ontneemt, is echter deze, dat het gevoel de mate
van contractie der spieren, in een bepaald geval noodig voor
zekere beweging, niet weet te bepalen, evenmin als door het
gevoel kan worden beseft of spierwerking al of niet nuttig
is. „La peur ne sait pas raisonner." De spierhandeling kan
overeenkomstig den j. sn. aanslag worden uitgevoerd, doch
het geweer op een denkbeeldig doel worden gericht, dan wel
op een doel, dat, in verband met de gebruikte vizierstelling
of zijne weinige belangrijkheid, aldus nutteloos beschoten
wordt.
Dezelfde factor is oorzaak, dat er met vuren wordt door
gegaan als het magazijn al lang ledig is en de trekker niet
INDISCH MILTAIR TIJDSCHRIFT
1063