Boekbeoordeeling,
Bel Jcanierslag Dan den Topographisehen Dienst.
218
In een lijvig boekdeel met vier bijlagen en rijk voorzien van
kaarten en photo's, vertelt de Topographiscke Dienst van zijn ver
richtingen gedurende het jaar 1910
Beschouwen we plaat I, dan blijkt dat de werkzaamheden der
Triaogulatiebrigade zich ter Sumatra's Oostkust hebben uitgestrekt
over het gebied benoorden de afdeeling Asahan. Eensdeels door de
basismeting op de Karohoogvlakte, anderdeels door de uitbreiding
van het arbeidsveld der Brigade met het Gouvernement van Celebes
en onderhoorigheden en de .Residentie Menado, zijn de vorderingen
slechts matig te noemen.
Eenige malen was militaire dekking bij de werkzaamheden noodig.
Waar dus blijkbaar de veiligheid van personen en goederen niet
verzekerd was, vragen we ons af of er wel op gerekend mag worden,
dat de verzekering der bepaalde punten bewaard zal blijven en het
met opoffering van zooveel moeite en kosten verrichte werk wel van
blijvende waarde zal zijn.
Om de lineaire afmetingen van het driehoeksnet van Sumatra's
Oostkust te kunnen afleiden, werd de reeds in 1908 onder de leiding
van den Heer Blok verkende basis gemeten. De meting had plaats met
draden van invar, een legeering van 36 °/0 nikkel en 64 °/0 staal,
die een uitzettingsvermogen heelt 1/100 van dat van staal en 1/12
van dat van nikkel, de meetmethode van den Stokholmschen professor
Jaderin werd gevolgd. De uitkomsten van de viermalige meting
vertoonen onderling een zeer goede overeenkomst, het verschil
tusschen de uiterste waarden bedraagt op een afstand van 6665 M.
nog geen centimeter. Teneinde bij latere basismetingen gebruik te
kunnen maken van de thans opgedane ervaring, zal t. g. t. een
gedetailleerd verslag van de basismeting bij Sampoen in druk verschijnen,
waarin tevens een beschrijving van het toestel en de noodige aanwij
zingen voor het gebruik zullen worden opgenomen.
Voor iemand, die eenigszins is ingewijd in de geodetische litteratuur,
moet het vreemd aandoen, dat op bladz. 9 gesproken wordt van een
onderzoek, in hoeverre het mogelijk zal zijn bij de gewone hoekme
tingen, dus op grootere afstanden 1) gebruik te maken van een
kunstmatige lichtbron. Slaan we het 3e deel van Jordan's Handbuch
der Vermessungskunde op, dan zien we op bladz 22 (uitgave 1896,
1) Zooals bekend, wordt reeds gebruik gemaakt van een kunstmatige
lichtbron, bij het door astronomische waarnemingen bepalen van het
azimuth eene driehoekszijde en wel voor het aanmeten van het nachtsignaal,
op een afstand van 3 tot 7 K.M.
