226
Febr. 1912.] Boekbeoordeeling.
4e de overzichtkaart yan Midden-Europa op 1 300.000.
Hoe fraai de kaarten ook zijn, niet het minst door toepassing van
de kopergravure, waardoor het zwart in al zijn tinten kan worden
weergegeven, lijkt ons de schaal van 1'100.000 voor de militaire
kaarten wel wat klein.
De indeeling der bladen is gebaseerd op de graadindeeling, even
als bij ons wordt gebruik gemaakt van de Polyeder-projectie.
De oplegging en verzending der kaarten geschiedt door de „Plan-
kammer", die onder het beheer van een gepensionneerd Officier staat.
Met niet officieele verstrekking van kaarten heeft de „Plankammer"
geen bemoeienis, de kaartenverkoop is aan den boekhandel overgedragen.
Bij de opneming worden grootendeels de „Mesztisch" en de „Kipp-
regei" gebezigd. Ofschoon al meermalen stemmen zijn opgegaan
die instrumenten door andere te vervangen, hebben zij zich, deels
door het vasthouden aan militaire traditie, weten te handhaven.
Over de „Mesztisch" sprekende, zegt "W. Stavenhagen in „Die
geschichtliche Entwickelung des Preuszischen Militar-Kartenwesens"
„Es liefert jedenfalls die charakteristischen, weil in Ansicht der
„Natur entstehenden Bilder des Gelandes und wird sowohl für die
„graphische Triangulierung als auch als Tacheometer-apparat und
„als Skizzierbuch noch lange in Anwendung bleiben, namentlich
„in Preuszen."
Aan het slot van het opstel een pleidooi voor een Algemeen verge-
lijkingsvlak voor de waterpassingen in Indië Deze aangelegenheid
is bij ons nog niet goed geregeld; wellicht gevoelt de schrijver er iets
voor het onderwerp t.g.t. verder uit te werken.
Kapitein Hoedt, de bekende Atjeh-topograaf, die bij ondervinding
weet, hoe moeielijk het is te werken zonder wiskunstigen grondslag,
doet het middel aan de hand om bij de opmeting van streken zonder
voorafgaande geregelde basismeting het horizontaal verband beter te
verzekeren Hij wil de rechtlijnige basis vervangen door een nagenoeg
gestrekte polygoonmeting en hierbij gebruik mak jn van langere invar-
draden, dan die van 24 M. welke bij het Jaderinapparaat behooren.
De polygoon moet direct een zijde van het eigenlijke driehoeksnet vormen.
De Sergeant-majoor van Steenvelt heeft het over het eiland Samosir.
De rechthoekige vorm in aanmerking genomen, komt bij een lengte
van 43 en een breedte van 20 K.M. de opgave van de oppervlakte,
t.w. 530 vierk. K.M., wel wat klein voor. J)
„Behalve de aan het strand gelegen kampongs, zijn de andere
„meest op kleine heuvels gebouwd. De Batakker is tot die bouwwij-
,ze overgegaan, omdat vroeger onderling dikwijls krijg gevoerd werd.
„Zij plaatsten hunne woningen daarom op heuvels om steeds een
„vrij overzicht over het omliggende terrein te hebben en de bewegin-
„gen van den vijand te kunnen nagaan."
„Elke kampong is omgeven door een aarden of steenen wal van
1) De Batakspiegel (bladz.60) geeft 766 vierk. K.M. op.
