Toestanden in Poetugeesch Timor. [Juni 1912.
Costa" het bestuur voert. De oudste vertegenwoordiger van
het andere geslacht, Joan d'Hornay de Cruz, speelt evenwel
onder de tegenwoordige omstandigheden een belangrijke rol.
Yan Noimuti hebben de Portugeezen zich nooit veel aan
getrokken. Nadat evenwel Oeikoesi meer intensief werd be
stuurd, werd zoo nu en dan ook Noimuti bezocht; een tijd
lang is de enclave bezet geweest door eene kleine troepen-
afdeeling. Deze afdeelingen gingen en kwamen, zoolang
Bikomi nog betwist gebied was, geheel zonder bemoeienis van
onze zijde. Toen verleden jaar Bikomi door ons evenwel tot
Nederlandsch gebied werd verklaard, werd bij de in het vorig
artikel x) reeds beproken bijeenkomst van den Civiel- en Militair
Resident en den Gouverneur van Dilly te Batu Gadé vast
gesteld dat, mits hiervan te voren werd kennisgegeven, de
troepen langs een bepaald aangegeven weg van Oeikoesi naar
Noimuti en terug mochten gaan. Wegens herhaalde over
treding van deze voor de Portugeezen gunstige bepaling, welke
ook gold voor het transport van den Bulu2 naar Kota Sahi,
werd in Februari j.l. bepaald, dat in den vervolge voor troe
pentransport over ons gebied toestemming (van den Resident)
in ieder speciaal geval noodig was. Tevens werd bepaald, dat
troepen, die zich zonder toestemming op ons gebied begaven,
om welke reden dan ook, zouden worden ontwapend en naar
Koepang opgezonden om van daaruit, nadat zou zijn vastgesteld,
dat ze behoorden tot de gewapende macht der Portugeezen,
over de grens van Oeikoesi te worden gezet.
Over de wijze waarop het bestuur wordt gevoerd het volgende.
Portugal is van alle Europeesche landen vrijwel de oudste
koloniale mogendheid. De Hollanders althans vonden bij hun
komst in Atjeh, Java, Singapore, Burma en later in den Soenda
Archipel en de Molukken overal Portugeezen. Men zou dus
kunnen verwachten, dat zij in al die eeuwen, evenals andere
koloniale mogendheden, zouden hebben geleerd dat de, ook door
651
1) I. M. T. Afl. 4. 1912.
