Oct. 1912.] Enkele aanteekeningen ovee den Topogkaph.
De speciaalkaart was volgens Kolonel Bancalari „gross
genug für ein nicht zu weit getriebenes Detail; klein genug
für die Übersicht etwas bis zum Armeekorps."
De zoogenaamde Radetzkykaarten bevatten echter weinig
hoogtecijfers; bij de terrein voorstelling was meer op mooie
dan natuurlijke vormen gewerkt (de z. g. artistieke hoogte
lijntjes!), een euvel dat later door Generaal von Wanka den
kop werd ingedrukt. Als oriënteeringskaart waren de kaar
ten evenwel zeer geschikt; uit een verward wegennet wa
ren o. a. steeds de bruikbaarste en de best herkenbare ver
bindingen gekozen en de aanwijzende terreinvoorwerpen wa
ren steeds daar, waar zij uitkomst kenden geven.
Een groot euvel was, dat, zooals later zal blijken, ver
schillende assenstelsels werden gebruikt en daardoor sloten,
evenals bij onze Bonneprojectie zaliger, de kaarten der ver
schillende provincies ook nu niet aan elkaar en konden moeie-
lijk gebruikt worden om een algemeene kaart te ontwerpen.
Naar aanleiding hiervan en in verband met de gebleken
noodzaak om met het oog op de voortschrijdende ontwikke
ling der cultuurtoestanden en de uitbreiding van het we
gennet, voor oorlogsdoeleinden over gedetailleerde „Special-
karten" te beschikken, werd daarom wederom last gegeven
tot het bewerken van nieuw kaartenmateriaal.
Aanvankelijk bestond het plan om na beëindiging der werk
zaamheden in de nog niet door het Militair departement op
genomen landstreken, voor de samenstelling der nieuwe mi
litaire kaarten („Specialkarten") op 1 75000, „die altere
Militar-Aufnahms-Sectionen nur zu reambuliren", doch talrijke
gewichtige overwegingen deden ten slotte de balans weder
naar eene algeheele nieuwe opneming (de derde dus) overhellen.
1018
»Die Nothwendigkeit, bei den zahllosen Kleinigkeiten der Karte, bei dem
«beirrenden Nebenbei für das Riclitige sich zu entscheiden, war bei der
»Karte 1 144 000 vollkommen ausgesehlossen. Sie brachte vielleicht nicht
»alles, was sie hatte bringen können oder sollen aber sie brachtzunbedingt
«nichts Uberfliisziges, nichts, was nicht dem Masstabe gemasz gewesen wa-
»re, und dieser Vorzug ist bei der Wertscliatzung einer Karte so entschei-
»dend, dasz man dariiber jenen Mangel füglieh verzeihen kann
