Oohlogsbegeooting 1913. [Febr. 1913.
zou worden. Ik heb daaromtrent opzettelijk inlichtingen ingewonnen
bij pensonen die het kunnen weten. Ik heb hun gevraagdof zij mij
openhartig wilden mededeelen of hetgeen Deisenroth op Soemba heeft
gedaan iets is, dat veel voorkomt dan wel of het als een groote uit
zondering beschouwd mag worden.
Personen die geheel buiten het leger staan en met deze zaken
niets te maken hebben, gaven mij de verzekering dat het gebeurde
op Soemba als een hooge uitzondering moet worden beschouwd.
Ik geloof, dat deze zaak tot haar ware proportiën teruggebracht
hierop neerkomt, dat Deisenroth te lang aan zijn lot is overgelaten
en niet naar Soemba had mogen gezonden worden. Ik vertrouw, dat
hetgeen hier gebeurd is, voor de Indische regeering een aansporing
zal zijn om in het vervolg bij de keuze van de aanvoerders van
dergelijke patrouilles zeer voorzichtig te zijn.
hj—u ^8er ^er^ley ontvangt voor de tweede maal het woord onzent-
Mijnheer de Voorzitter! Ik zal op de verschillende punten, in eersten
termijn door mij besproken, niet nader ingaan. Ik wil volstaan met
den Munster dank te zeggen voor de toezeggingen, die hij op ver
schillende punten heeft gedaan, en den wensch uit te spreken dat
hetgeen Zijn Excellentie hier gezegd heeft, ook in Indië in goede
aarde zal vallen.
Eén enkel punt wil ik echter nog releveeren, nl. de proefnemingen
met berggeschut.
De Minister heeft, als ik het goed heb verstaan, ten slotte gezegd
dat wanneer de proefnemingen mochten uitmaken, dat het gewenscbt
is om alsnog ook het geschut van Schneider te beproeven, hij dan
daartoe zal overgaan. Maar dan zal het, dunkt mij, toch te laat zijn
de proeven worden immers in Indië gehouden, en als daarna nog een
kanon-Schneider naar Indië zou moeten worden gezonden, dan zou
zeker de zaak op de lange baan worden geschovenik zie daarvan
mets terechtKomen. En nu kan ik het den Minister toegeven, dat
de houding van de firma Schneider bevreemdt; ook geef ik den Minister
toe dat hetgeen is verricht, voor een deel een uitvloeisel is van hetgeen
de firma zelf deed, maar niettemin blijf ik er op aandringen, dat de
Minister, hetgeen door mij is gezegd, nog eens ernstig zal overwegen,
om de firma Schneider nog gelegenheid te geven reeds dadelijk aan
de proefnemingen mede te doen. Wanneer dat niet geschiedt, dan is
men met zeker, dat wij inderdaad het beste geschut zullen krijgen
en later zou men misschien, als bij de Kamer de kredietaanvraag
komt voor het aanschaffen van berggeschut, reeds op grond daarvan
daartegen oppositie kunnen voeren.
Een enkel woord over hetgeen de Minister nog gezegd heeft over
de beperking van het concubinaat. Ik zal daarover zeer kort zijn.
ij moeten afwachten wat er in Indië zal worden gedaan, maar ik
zou den Minister toch wel in overweging willen geven in deze toch
den geleidelijken weg te bewandelen en de zaak van alle kanten te
bezien. Want tegenover de afschaffing van het concubinaat staan
twee andere kwalen, de dronkenschap en de prostitutie met in haar
229
