voor het Nederlandsch-Indische Leger. [Maart. 1913.
would to day have saved the Japanese many hundreds of
„lives that were wasted in attempting the impossible".
Daar het oriënteeren niet uitsluitend bij den verkennings- Oriëntee-
dienst te pas komt, is het logisch, dat de aanwijzingen daar- ren-
omtrent van Hoofdstuk II naar Hoofdstuk I zijn overgebracht.
De stand van de zon is daarbij in het V. V. juister en
vollediger aangegeven dan in de L. B. Y.
De teekens, welke voorkwamen in p. 27 L. B. V., worden
thans aangetroffen in de Handleiding voor den Optischen
Seindienst en zijn dus niet in het V. V. overgenomen.
Boofdstuk 11.
Opheldering en beneiliging.
Belangrijker wijzigingen dan in Hoofdstuk I zijn aangebracht
in Hoofdstuk II. Werden in de L. B. Y. de verkennings- en
de veiligheidsdienst in afzonderlijke Hoofdstukken behandeld,
thans zijn opheldering en beveiliging in één hoofdstuk ver-
eenigd en is daarbij duidelijk gewezen op het verband en
het verschil tusschen beide diensten. Verder zien wij, dat
wat in de L. B. V. verkenningsdienst werd genoemd, in het V. V.
ophelderingsdienst heet. Alleen met p. 26 van laatstgenoemd
voorschrift te rade gaande, zou men den indruk krijgen, dat
gegevens omtrent den vijand uitsluitend door opheldering, die
omtrent het terrein door verkenning worden verkregen. Slaat
men evenwel de G. H. op, dan ziet men daarin de begrippen
ophelderen en verkennen oogenscbijnlijk vrij willekeurig ge
bruikt, hetgeen zou kunnen leiden tot de conclusie, dat geen
principieel onderscheid daartusschen wordt gemaakt (vergelijk
de punten 10, 12, 13, 14, 15, 18, en 19 dier handleiding).
Gelijk het met zoovele andere strategische en tactische be
grippen gaat, is het verschil tusschen ophelderen en verken
nen moeilijk scherp te definieeren.
Synoniem zijn zij echter n. m. m. niet. Men kan ten deze
overeenstemming constateeren tusschen het Y. V. en de
271
