Korts fïlededeelingen.
3aiiaansch uoor het Leger.
DOOR
D. VAN Hinloopen Labberton.
IV.
Goenemané toewan oepsir karo
sepijoen (tjandaqé katjii 733.)
oepsir
Toean oepsir. Keprijé sepijoen,
akèh temen goenemé wong désit
maoe, ndaq-roengoqaké koq oepyek,
&pa baé sing digoenem
Gesprek van een officier met een
spion (vervolg van pag 733.)
Officier. Wel, hoe staat 't er
mee, spion Dat boertje had heel
wat te vertellen. Terwijl ik er naar
luisterde, giDg 't druk toe Wat
werd er zooal bepraat?
Oepyek is synoniem met ramé, „levendig, luidruchtig," (uit het
Sanskrta ramya „pleizierig, vermakelijk"). Het woord oepyek
is een van de vele woorden uit de levende taal, dat het overigens
zeer verdienstelijke, doch in Holland uitsluitend op de boeken ge
maakte Javaansch-Nederlandscn Handwoordenboek, dat staat op
naam van Gericke, Roorda, Vreede, Gunning, editie 1901, nog niet
heeft leeren kennen. Toch is het een zeer gebruikelijk woord
als zoovele andere, die in ons beste Javaansche lexicon ontbreken. 1)
Men zegt bijv. Oepyek temen goenemé „ze zaten erg druk te
praten".
Ngroengoqaké beduidt „naar iets luisteren."
Ngroengoe is transitief .iets hooren" akoe ngroengoe kabar, jèn
si anoe arep ngaiih „ik heb ('t bericht) gehoord, dat X verhuizen
wil." Er is hiervan dus een passief te verwachten, dat echter
wel in den 1 sten persoon optreedt, doch in den 2e» en 3e» stijf
geacht wordt: pawarta kang wis taq-roengoe dèq wingi kaé,djeboelé
kliroe „de tijding, welke ik gisteren vernam, blijkt onjuist te zijn."
In plaats vanPaivartané kang wis ko-roengoe, construeere men
liever bijv. als volgt. Kandamoe wis ngroengoe kabar mangkêné-
mangkono, nanging kliroe „Je zegt, dat je dit of dat bericht ge
hoord hebt, maar 't is onjuist." Een goed passief geeft de vorm
met i: akoe di-roengoni pawartd de'ning paman „mijn oom heeft
mij een bericht meegedeeld doen hooren)."
Eigenaardig is het gebruik van kroengoe, eigenlijk een z. g. ac
cidenteel of potentieel passief „toevallig hooreD, ter oore komen
en kunnen hooren."
1) Wanneer zal toch eens iemand in Indië tijd en gelegenheid krijgen om
een practised Jav.-Hollandsch woordenboek met Latijnsche karakters samen
te stellen?
936
