Het eeuwfeest onzer onafhankelijkheid. [Oct. 1913.
De teruggave der Koloniën lag dus nog in de toekomst.
Het duurde tot Augustus 1814 aleer deze aangelegenheid bij
het Londensch tractaat geregeld werd. Artikel 1 luidde dat
Z. Britsche Majesteit aan den Souvereinen vorst der Vereenigde
Nederlanden alle Koloniën zou teruggeven, die Holland op
1 Januari 1803 bij het uitbreken van den jongsten oorlog
bezat (Ceylon had het een jaar te voren bij den vrede om
Amiens reeds moeten afstaan), met uitzondering van de Kaap
de Goede Hoop en de slavenkoloniën Demerary, Essequibo en
Berbice, terwijl artikel 2 den ruil van Banka tegen Cochin
stipuleerde en artikel 5 bepaalde, dat de ontruiming der Ko
loniën in Amerika zou geschieden binnen drie, die der overige
binnen zes maanden na de i-atificatie dezer conventie, welke
volgens artikel 9 binnen drie weken zou plaats hebben.
Door verschillende oorzaken had de teruggave niet het vlot
te verloop als door het tractaat werd bedoeld, doch wij zou
den te ver gaan met in details te treden.
Hoe wij ook over de zedelijke plicht van Engeland, om de
door onzen laatsten stadhouder „toevertrouwde" Koloniën te
rug te geven, mogen denken, dankbaar mogen wij zijn dat het
uit vreugde over Nederlands verlossing, uit sympathie voor
Oranje's herstel en uit politieke overweging om ons land mid
dels vereeniging met België en Koloniaal bezit tot een krachtig
bolwerk tegen Frankrijk te verheften, gereedelijk tot de terug
gave besloot en niet méér achterhield. Nederland trad aldus
inderdaad als Koloniale mogendheid van den eersten rang in de
statenrij van Europa, krachtiger dan in 1800 toen het als
Bataafsche Republiek op 1 Januari de bezittingen der failliete
O I. Compagnie had overgenomen, doch zoozeer onder Fran-
schen invloed zuchtende, dat van zelfstandigheid weinig
sprake was.
Langs de lange reeks van 100 jaren thans terugblikkende,
kunnen wij met voldoening op onzen Kolonialen arbeid wijzen.
In economischen zin neemt Nederlandsch-Indië om van de
„West" niet te spreken een der eerste plaatsen in de rij van
Koloniën der Europeesche grootmachten instaatkundig is
1077
