Opmerkelijk is, dat, hoewel elk man met een aluminium kookke-
teltje was uitgerust, in beginsel toch niet individueel gekookt werd.
Alleen als het niet anders kon, ging men hiertoe over. Normaal werd
compagniesgewijze gekookt. Blijkaar heeft men dus op die wijze een
goede voeding het best verzekerd geacht.
Het hoofdvoedingsmiddel was rijst, evenals zulks in het Neder-
landsch-Indisch Leger het geval is. Zij werd aangevoerd uit Japan;
versch vleesch en groenten werden uit de landstreek zelf betrokken;
bij gebrek daaraan werden Japansche vleesch- en groente-conser-
ves gebruikt. Gedurende het gevecht, werd achter de troepen gekookt;
elke compagnie bezat 4 kookketels van 53 L. inhoud, die elke in
40 a 45 minuten 70 a 75 rations leverdenop draagdieren werden
•de ketels naar de troepen gebracht.
Om den bereidingsduur van de rijst te bekorten, werd, zoo noodig,
gebruikt gemaakt van de bekende Hochi-1, die kort geleden ook als
noodration voor het Nederlandsch-Indisch Leger beproefd is. Al
vormde dit noodration, volgens Matignon, een zeer goed voedings
middel, in 10 minuten toebereid, de soidaat at het ongaarne,
omdat hij het onaangenaam vond ruiken. Bepaalde lessen op het
gebied der hygiëne zijn er overigens uit de wijze van voeding der
Japanners voor het Nederlandsch-Indisch Leger niet te trekken.
Dranken.
De nadeelige invloeden van het gebruik van onzuiver drinkwater
op het ontstaan van infectie-ziekten waren reeds lang voor den
Russisch-Japanschen oorlog bekend, trokken ook in het Neder
landsch-Indisch Leger reeds lang voor dien de volle aandacht. De
maatregelen der Japanners tot het veronzijdigen dier invloeden,
bieden geen nieuwe gezichtspunten. Zij hebben zich, in hoofdzaak
bepaald tot het koken van al het drinkwater, al of niet onder bijvoe
ging van thee. Maar dit geschiedde dan ook immer en met de meeste
nauwgezetheid; daaraan mag voor een groot deel toegeschreven
worden, dat het aantal typhus- en dysenterielijders zoo gering was.
De omstandigheden waren hier den Japanners gunstig, eerstens,
omdat de Japanner van huis uit gaarne warme dranken drinkt en
tweedens, omdat bewoners van Mandsjoerije öök gewend zijn hun water
te koken, zoodat in de huizen de kookgelegenheden er op waren in-
414
Mei 1914.] GEDURENDE DEN RUSSISCH-JAPANSCHEN OORLOG.
