Mei 1914.]
Uit de practijk.
Evenwel zijn er toch verschillende wegen die naar Rome leiden
en moet voor elk bepaald individu een bepaalden weg genomen
worden om hem Rome op de meest voorbereide wijze te doen
bereiken. Zoo is het ook in vele gevallen in het militaire. Bij vele
gelegenheden zal blijken, dat het doel, dat men zich stelt, hetzij
groot, hetzij klein, op verschillende wijzen bereikt kan worden.
Waar dit mogelijk is, zonder aan andere militaire eischen te kort
te doen en zonder van het voorgeschrevene af te wijken, mag geen
belemmering door anderen in den weg worden gelegd.
Immers, als al onze reglementen en voorschriften zoo volmaakt
waren, dat bij geen enkel punt verschillende lezing mogelijk was,
dan zouden alle militairen als machines volbrengen, wat in 't
boekje staat.
Terecht veitoonen gelukkig onze reglementen en voorschriften
die volmaaktheid niet en is 't mijn vaste overtuiging, dat meermalen
verschillende bewoordingen zóó zijn gekozen, dat meerdere lezingen
mogelijk zijn.
Was dit niet zoo, dan zou er van zelfstandig handelen bij de in
't leger dienenden al bedroefd weinig kunnen komen.
Nu is het wèl mogelijk en moet, zoowel de laagste als de hoog
ste in de gelederen, herhaaldelijk zijn verstand gebruiken, omdat
de wijze van uitvoering of toepassing van het een of ander aan
hem zelf is overgelaten. Daardoor krijgt men, wat voor de tegen
woordige wijze van oorlogvoeren onontbeerlijk geacht moet wor
den, n. 1. initiatief.
Om echter over initiatief te kunnen beschikken, zal het meestal
moeten worden aangekweekt en dit aankweeken kan alleen ge
schieden door het opwekken van verantwoordelijkheidsgevoel.
Is dit gevoel opgewekt, dan zal de moed tot verantwoordelijkheid
moeten worden aangekweekt. Dit is een gebiedende eisch voor
ons leger, want in bijna alle reglementen en voorschriften blijkt
de noodzakelijkheid voor den cammandant (hoog of laag) om den
moed tot verantwoordelijkheid te bezitten, maar bovenal is het een
eisch, omdat art. 14 R. I. D. aan den C. Ct. oplegt de verplichting
om bij al zijn hem opgelegde werkzaamheden enz. zich tot hoofd
doel te stellen de officieren en het kader op te leiden tot verant=
woordelijke aanvoerders.
Hoe zou het een C. Ct. mogelijk zijn deze opleiding te volbren-
472
