dat men aanvankelijk dikwijls zal stuiten op de onverschilligheid
van den Europeeschen fuselier, op vooroordeel, bijgeloof en fatalisme
bij de inlandsche landaarden, maar daar heeft men het toch ook
in de hand om met kracht tot hygiëne te dwingen. Onhygiënisch
handelen, uit nalatigheid of onwil, moet beschouwd en gestraft
worden als een overtreding tegen de krijgstucht.
Verder zal het zaak zijn, om, wanneer er een of andere militaire
operatie op til is, in de boekjes met gegevens omtrent vijand en
landstreek zooals men die bij de latere expedities in Nederlandsch-
Indië (Pedir, Zuid-Celebes, Bali) verspreidde zooveel mogelijk
aan te geven voor welke gevaren, uit hygiënisch oogpunt, men
zich in acht moet nemen en om van een en ander de manschappen
volledig op de hoogte te brengen. Daarom moet er naar gestreefd
worden bij verkenningen van toekomstige operatie-terreinen, zoo
veel mogelijk gegevens te verzamelen omtrent den hygiënischen
toestand van bevolking en landstreek. Zoo waren de Japanners
ook op dit gebied voorbeeldig op de hoogte omtrent het toekomstig
oorlogstooneel in Mandsjoerije.
Ik was omtrent deze kwestie eenigszins uitvoerig, omdat m. i.
hierin de voornaamste les gelegen is, die het Nederlandsch-Indisch
Leger kan putten uit de maatregelen omtrent hygiëne van de japan
ners, n.l. het groote belang van het vormen, het bevorderen en
het hoog houden van de individueele hygiëne. Dit is de grondslag,
waarop verder gebouwd moet worden.
Bijgiënisdie took uan den Geneeskundigen Dienst te uelde.
De hygiënische taak van den Geneeskundigen Dienst wordt door
het bestaan van de individueele hygiëne niet alleen veel vereenvou
digd, maar eerst daardoor wordt zij werkelijk mogelijk gemaakt.
Van den Geneeskundigen Dienst te velde is de eerste plicht
juiste prophylaxis, de zorg voor het behoud van een goeden ge
zondheidstoestand en daarmede van de gevechtswaarde der troepen.
Dat was ook het streven, dat steeds en voortdurend werd nagejaagd
door den Japanschen Geneeskundigen Dienst. De zorg voor de
zieken en gewonden, ontegenzeglijk een zaak van groot belang,
komt in de tweede plaats in aanmerking. De Officier van Gezondheid
moet overal gevonden worden, waar zijn kennis en zijn toezicht
van nut kunnen zijn. In elk plaatsje, dat betrokken zal worden,
Mei 1914] GEDURENDE DEN RuSSlSCH-jAPANSCHEN OORLOG.
402
