Korte Mededeelinqen. [Dec. 1914.
",Gaat H ?aar B?" vraaS ik in 't Hollandsch (de man kon ook
wej een Holl. sprekende Chinees zijn).
Gelaatsuitdrukking van niet-begrijpen bij mijn gelen overbuur
.,Do you speak English?"
„Tida toean, bitjara melajoe sadja, sedikit sadja."
In deze taal vertelt hij dan op opgewekten toon, dat hij Japansch
handelsman is te S., reeds 5 jaar op Java vertoeft, enz enz. Na
tuurlijk komt het gesprek op de voor hem meest interessante ge
beurtenis der laatste dagen: den val van Tsingtau. Hij uit zijne
bewondering en sympathie voor de Duitschers: „die gaan recht
door zee (hati bersi), toean"
„Waarom heeft Japan hun dan Kiautsjau ontnomen?"
„Omdat Duitschland in 894 een der mogendheden was die aan
Japan de vruchten zijner overwinning op China onthielden én 2 jaren
later zelf die afgenomen stukken bezetten: Port-Arthur Weihawei
Tsingtau. Itoe Japan tida loepa! tida loepaü"
„Maar Weihawei blijft nu toch Engelsch?"
„Misschien", klinkt 't ontwijkend.
„Hoe lang denkt Japan Tsingtau voor China te bewaren?"
„Net zoo lang als Engeland Weihawei nog vasthoudt."
Verwonder LJ niet, lezer, dat ik met een oogenschijnlijk eenvoudig
tokohouder over de politieke quaesties van den dag sprak. Zijne
kennis van geschiedenis en aardrijkskunde gaf mij de zekerheid
met een wél onderlegd man te spreken, reden waarom ik 't inte
ressant vond mijn gelen reisgenoot ook op politiek gebied aan den
Praat ,te kr'jgen> een gebied waarin Ned. Indie en Japan zoo dik
wijls in één adem genoemd worden. En inderdaad bewezen zijn
vlotte antwoorden dat de politiek volstrekt niet buiten de sfeer
zijner beschouwingen en ernstige gedachten lag.
„Maar Engeland is Japan's bondgenoot, dus dwingen kan lapan
niet J
Dan houdt Japan Tsingtau in bewaring"
„Gaan de Engelschen ook recht door zee?"
„Het antwoord schijnt moeielijk, hij wil het ontwijken doch ik
herhaal de vraag en aarzelend komt: „tida, tida hati bersi".
„Maar ik geloof dat Japan Tsingtau nooit zal teruggeven, want
het wenscht zelf meer gebied."
Dan driftig: „U vergist zich toean, Japan wil geen vergrooting
van gebied. Wat heeft het aan Formosa, aan Korea? Niets dan
banjak soesahHet zou ze graag kwijt willen zijn. Japan wenscht
mets anders dan een vreedzame emigratie voor zijne overbevolking,
een open deur voor zijn handel en gelijkstelling met het blanke
ras. Geen quaestie van landhonger, toean! De Hollanders zijn
verstandig, erkennen de rechten van andere rassen, al zijn zij don
ker, en hebben ons met de blanken gelijkgesteld. Wij wenschen
niets meer. Java moet daarom Hollandsch blijven. Japan heeft hier
1137
