per, een corvee, daarna dolle pret en toen—de C. G. had ausdauer—
verkreeg het mandieën burgerrecht. Eenige jaren later bevond ik
mij ter plaatse. De kleine kampong van voorheen was uit- en
invoerplaats der onderafdeeling geworden, passar werd gehouden,
waardoor het op maildagen zeer druk was. De menschen van de
kampong K, in zeden en gewoonten nog oer-Timoreezen, baadden
zich dagelijks, de passarbezoekers van tijd tot tijd, doch dan ook
van top tot teen.
Een tweede slechte eigenschap van den Timorees is zijn dikwijls
onmatig gebruik van „laloe", de gegiste toewakpalmwijn. Op groote
schaal werden de laatste jaren de distilleertoestellen voor die „sopi"
wier aanwezigheid verraden wordt door de op eenige meters
merkbare stank—vernietigd, voorwaar eene goede maatregel. In de
kuststreken nabij Koepang en in de toko's evenwel is sopi in diverse
soorten te verkrijgen, dusWaar de toestellen vernietigd
zijn, drinkt men clandestien.
De Beloeneezen, die in het noordelijk deel van Nederlandsch Timor
verblijf houden, spreken de Tetoensche taal (de Timoreezen de Da-
wangsche). Ze bezitten dezelfde eigenschappen als de Timoreezen;
met dit verschil dat de Z. Beloeneezen uit de vlakte geen „laloe"
drinken, maar wel de ongegiste toewakpalmwijn. Men kan de Beloe
neezen verdeelen in zwerf- en gezeten bewoners. De eersten laten
zich aanwerven als soldaat en gewapend politiedienaar, treden in
dienst als jongen bij de Arabische paardenhandelaars, als koelie bij
de Chineezen en drijven handel op Timor in de inlandsche tabak
door de gezeten Beloes geplant; in hun omvangrijk zwerfrayon
ontdekten enkelen al spoedig, dat de Bergtimoreezen paarden en
karbouwen slecht bewaakten, bovendien dat bij brutaal optreden
deze Athony's des nachts bang voor hen waren, voorts dat de Por-
tugeesche Timorburgers gestolen vee grif kochten. Deze omstandig
heden brachten de zwerf-Beloes er toe zich ook op diefstal toe te
leggen. Vooral de vlaktebewoners aan de Z. kust zijn in den loop
der jaren rijk geworden door de vruchtbaarheid van hun geboorte
grond en doorhelen of stelen; tengevolge van de invoering
van intensief bestuur is het stelen wel verminderd; evenwel tracht
de slimme zwerf-Beloe nog steeds dit bedrijf uit te oefenen. Hoe
dikwijls paarden van eigenaar veranderden, moge blijken uit de
navolgende feiten.
443
TEN EINDE MEER TIMOREEZEN IN HET LEGER TE VERKRIJGEN. [Mei 1915.
