Ten einde meer Timoreezen in het Leger te verkrijgen. [Mei 1915.
Een Beloe, ook een Athony, voelt veel voor mooi gebouwd vee;
een flinke veestapel is zijn trots en rangschikt hem onder de nota
belen des lands.
Meermalen ben ik in de gelegenheid geweest de handigheid en
den moed van den Beloe als politiedienaar te bewonderen bij het
opvatten van moordenaars, gewone veedieven en de gevaarlijker
Portugeesche grensdieven. Wel ontvluchtten deze boefjes later weer,
maar daaraan had de toen nog zeer gebrekkige organisatie der Gew.
P. D. schuld.
Ten slotte nog één minder goede karaktertrek van den Beloe
n.l. de lust tot dobbelen met al de variaties, die hij in deze sport
maakt. Door zijnen verstandelijken aanleg en zin voor studie zal,
wanneer hij zich eenmaal eenige ontwikkeling heeft meester gemaakt,
de zucht tot dobbelen spoedig verminderen, wellicht geheel verdwij
nen. In dit opzicht zal hij blijken te staan boven den gemiddelden
Javaanschen soldaat.
De eilanden Savoe en Rotti worden bewoond door stammen van
die namen; ook deze zijn te verdeelen in zwervers en gezeten be
woners; de eersten heb ik van nabij leeren kennen.
Deze zijn het, die in hoofdzaak als soldaat teekenen. In het al
gemeen zijn ze zeer bevreesd voor hun hachje. Verder zijn ze
onoprecht en gaan physiek achteruit. Onoprechtheid leerden ze
aan door het handeldrijven met den minder „beschaafden" Timorees;
de physieke achteruitgang vindt zijn oorzaak in het onmatig gebruik
van sagoeweer, vermengd met arak en andere „sopi's".
Velen zijn Christenen, hetgeen een reden is om zich ver verheven
te voelen boven de Heidensche bergbewoners enzoo
weinig mogelijk uit te voeren. In Koepang bijv. werden eenige
menschen opgeroepen tot het verrichten van heerendienst aan het
strand. Een ambtenaar ging eens kijken of er wat werd uitgevoerd.
„Hij kende z'n Pappenheimers"; en ziet, bij zijne nadering zat
de helft rustig sirih te smullen, vloog op en haastte zich aan het
werk, zoodra ze de „pet" zagen; één man met stroohoedje op
(kenmerk serani) bleef kalm toekijken, terwijl bij informatie die me
neer ook aangewezen bleek te zijn om te werken (door kapalakam-
pong). Op de vraag van den ambtenaar, waarom hij niet werkte,
antwoordde hij „Saja t'usah kerdja, saja diaken". Een oogenblik
later werkte hij ook.
445
