Terreinüoorstelling op kaarten. 8jj§
8888 (üeruolg.) gjgj
2. De schaduwmethode.
Deze wijze van terreinvoorstelling is onder te verdeeien in tweeën,
men kan zich namelijk het terrein recht of schuin belicht denken.
Loodrechte belichting.
Deze methode heeft zich ontwikkeld uit den hiervoren bedoelden
rupsenvorm. Daar Frederik de Groote het voor het maken van
ontwerpen voor den aanval en verdediging van stellingen, het
aanleggen van verschansingen a. a. van het grootste gewicht achtte,
dat de hoogste en goed overzicht gevende punten in het terrein
ook op de kaart uitkwamen aan welke eischen tot nu toe niet
voldaan werd, gaf hij bij het begin van den zevenjarigen oorlog
aan de hem vergezellende ingenieurs de opdracht de bergen zwarter
te maken, naarmate zij hooger waren, en de allerhoogste door een
klad aan te geven.
De arceeringen werden alzoo een middel ter onderscheiding van
de verschillen in hoogte.
Voor de uitvoering werden geen regels vastgesteld, de teekenaar
kon geheel naar zijn believen en smaak door eenvoudig versterkte
of dichter bij elkaar gelegen strepen, door kruisstrepen of op andere
wijze, de vereischte tint aangeven; de hoofdzaak was, dat de hoogere
bergen zich door donkerder schaduw van de lagere onderscheidden
en de hoogste telkens door de grootste donkerte afstaken.
Ofschoon door deze werkwijze bereikt werd, dat de lezer der
kaart in staat was in het algemeen te beoordeelen, of eene ver-
1) Geheel in overeenstemming met de Oostenrijksche "Mappierungsin-
struktion" van 1763, waarin voorgeschreven werd „die Berge derart dar-
zustellen, wie sie einander dominieren, hauptsachlich aber jene anzuge-
ben, welche die grösste Uebersicht über das anliegende Terrain gewahren."
Roskievicz. Zur Geschichte der Kartographie in Oesterreich.
837
I. M. T. 1916. 54.
