Terreinvoorstelunq op kaarten.
Aug. 1916.]
de waarden 9 en 0.16 voor de 1: 80.000 kaart langs empirischen
weg zijn verkregen.
Aldus is de I: 80 000 Carte de France, wat de terreinvoorstelling
betreft, naar vier systemen bewerkt en mist zij de noodige eenheid,
doch het vraagstuk was moeielijk en alle proeven, welke genomen
zijn om door de intensiteit der tinten den aard der hellingen weer
te geven, hebben er toe bijgedragen om te bewijzen, hoe lastig het
is, door ééne tint in ééne kleur eene behoorlijke voorstelling te
geven van de vlakkere en de op middelbare hoogte gelegen ter
reinen, zonder in het bijna absolute zwart te vervallen, wanneer
het gaat om de voorstelling van hoogere en meer steile gebergten.
Wanneer geen groote nauwkeurigheid van het terrein wordt ver-
eischt, brengt men het beginsel der verticale belichting in toepassing
door de wasch- of laveermethode waarbij een bekwaam teeke
naar het terreinbeeld in korten tijd en toch zeer fraai kan ontwerpen.
Hoe sterker de hellingen in de natuur zijn, des te donkerder moeten
dus de kleuren aangebracht worden. Dit geschiedt zoodanig, dat
de kartograaf b. v. eene groene of bruine kleur met penseel of
doezelaar op het papier brengt, deze kleur op plaatsen met geringe
helling uitpenseelt of uitdoezelt, op steilere plaatsen daarentegen
herhaaldelijk over elkander legt 2). Dergelijke kaarten werken zeer
1) Sie hat den Vorzug der leichtern und sehr viel schnellern Herstell-
barkeit des Terrainbildes vor der Schraffierung voraus, steht ihr aber
an Korrektheit im Detail und in der Fahigkeit, ftine Uebergange auf sehr
kleiner Flache zum Ausdruck zu bringen, weit nach.
Wagner.
2) Het op steen brengen dier zacht uitvloeiende tinten kan op drieër
lei wijze geschieden, nl.
Ie. door ze rechtstreeks in spiegelbeeld op steen te teekenen,
2e. door ze in recht beeld op eene bijzondere soort papier te teekenen
en het geteekende op een steen in spiegelbeeld af te drukken,
3e. door ze op gewoon teekenpapier te vervaardigen en dan de teeke-
ningen door middel van autotypie of lichtdruk op steen over te brengen.
De onder le genoemde methode wordt bij de Topografische Inrichting
hier te lande bijna altijd toegepast.
Voor de toepassing der eerste wijze moet de steen zoogenaamd gekor
reld zijn, d w.z. de oppervlakte moet eenigszins ruw geslepen worden;
daardoor wordt het mogelijk, dat de steenteekenaar, die met lithographisch
(vet) krijt teekent, de tinten zacht laat uitvloeien, wordende in de lichtere
gedeelten de uitstekende korrels van den steen slechts even aangeraakt.
848
