Aug. 1916-1
Terrein voorstelling op kaarten.
Nog zij vermeld, dat de wasch- of laveermethode ook toepassing
kan vinden en vindt bij de methode der schuine verlichting
Een variant op de besproken methode is voor een twintigtal jaren
gepubliceerd door J. J. Pauliny, technisch ambtenaar bij het militair
geographisch instituut te Weenen, die het arceeren uit den tijd achtte
en eene plastische terreinvoorstelling wilde bereiken door de hoog
telijnen schuin te belichten. Hij ging uit van eene belichting uit het
westen en ontwierp zijn kaart niet op wit, maar op grijs papier,
daarbij van het zeer goed aan te nemen standpunt uitgaande, dat
de gelijkmatige zachte grijze tint zonder nadeelen alle in aanmerking
komende kleuren, dus het koloriet van plans en kaarten gemakkelijk
opneemt en aan de teekening een helder duidelijk voorkomen geeft,
veel rustiger dan het wit, dat uit de vele open plekken door zijn
schrilheid hinderlijk vermoeiend te voorschijn komt.
Volgens zijne methode wordt, wanneer de hoogtelijnen den cirkel
vorm naderen, het terrein verdeeld in vier kwadranten, in het noord
westelijk kwadrant worden van 90° tot 61° de hoogtelijnen in wit
krachtig uitgetrokken, van 60° tot 33° minder krachtig en van 30°
tot 0° gestippeld. In het noordoostelijk kwadrant zijn de hoogtelijnen
van C° tot 300° zwart gestippeld, van 330° tot 330° dun zwart en
van 300° tot 270° dik zwart uitgetrokken.
Het zuidwestelijke en zuidoostelijke kwadrant worden op analoge
wijze behandeld.
1) Allenthalben hat man sich des Schraffierens schon entledigt. Die
Tage der Sehraffen sind gezahlt. Diese überaus langathmige, mühsame,
kostspielige, fast könnte man sagen, undankbare Arbeit (langst schon von
Fachmannern ersten Ranges eine Versündigung an der menschlichen Arbeits-
kraft gescholten) steht nicht im Einklange mit den allgemein rascheren
Bewegungen des Fortschrittes der Gegenwart und ihren gegen früher
weit höher gestellten, praktischeren Anforderungen der Neuzeit auf allen
Gebieten der Kunst und Wissenschaft, des Gewerbes und der Industrie.
Die wenig ermuthigenden Ergebnisse der besten Schraffierungsarbeit, wel-
che trots vieler Scalenanderungen und Transactionen in den verschiedensten
Richtungen der Ausfiihrungsart, noch immer kein vollkommen befriedigendes
Resultat aufzuweisen imstande sind, werden eine neue Begeisterung für
das Schraffieren nach der LEHMANN'schen Methode, mag dessen Scala
noch so sehr in's Grau gesteckt sein, kaum wachzurufen vermogen.
854
