Naar aanleiding van,, Weerelicht voor inlanders en [Aug. 1916.
SAMENSTELLING VAN DE WEERMACHT IN NEDERLANDSCH-INDIE
bondgenooten hebben kunnen uitrichten. Hij haalt aan eene uit
spraak van den oud-minister Colijn, luidende: „Hoewel aarzelend,
„acht ik verder nog een tweede conclusie veroorloofd En wel deze,
„dat er groot gevaar bestaat, dat een vloot van groote schepen
„werkeloos zal blijven, zoodra zij als tegenstander een vijand heeft,
„die over eene grooter aantal gelijkwaardige schepen beschikt." Deze
uitspraak is van te meer beteekenis, wijl de Heer Colijn lid geweest
is van de staatscommissie van 19)2, welke tot den aanbouw van eene
slagvloot adviseerde. Teekenend is ook eene gelijksoortige uitlating
van den militairen medewerker van de Londensche „Times", door
Schr. aangehaald op blz, 347.
Toch kent Schr. groote beteekenis toe aan het aandeel, dat de zee
macht in de verdediging van Indië hebben kan en moet, doch, al
weder op grond van hetgeen de oorlog ons tot dusverre te zien
gegeven heeft, wenscht hij haar samengesteld te zien uit torpedo
vaartuigen, srw. o. een groot aantal onderzeeërs en eenige verken
ningskruisers, ook watervliegtuigen. Verder wenscht hij de voor
naamste vlootbasis gevestigd te zien aan Straat Soenda, wegens de
groote, ook door marinemannen erkende strategische voordeden;
wanneer evenwel daartegen overwegende nautische bezwaren be
staan, zal men het denkbeeld moeten laten varen Verder een
zeker aantal andere steunpunten.
Voor zoover wij weten, is de Heer Van der Weyden de eerste
schrijver, die breekt met de traditie, dat Java alleen verdedigd moet
worden. Java moge het belangrijkste eiland van den archipel zijn,
zooals de toenmalige kolonel de Greve in zijne brochure „Het rapport
van de staatscommissie voor de verdediging van Nederlandsch-In-
dië met klem van redenen betoogt, de andere eilanden moeten even
eens verdedigd worden. Immers, het is 'Volstrekt niet onmogelijk,
dat het een mogelijken tegenstander niet om Java, doch om Sumatra
of Celebes te doen is, zooals met vele Japansche expansionnisten
het geval is, en bij een op Java geconcentreerd verdedigingsstelsel
zou het onmogelijk zijn, om door eene overzeesche expeditie te trach-
(1) Het kan niet ontkend worden, dat groot verschil van meening tus-
schen de deskundige raadgevers der regeering over zaken der verdediging
het nemen van een besluit ten zeerste bemoeilijkt en dus medewerkt tot
vertraging en uitstel.
897
