Een zeer bruikbaar bouwmateriaal.
Toen ik in Juni 1915 te Piroe (W. Ceram) aan wal stapte,
werd mijn oog getroffen door de wijze, waarop de bewoners
aldaar en, zooals me later bleek, ook elders op Ceram hun huizen
van wanden voorzien. Naderhand de ons van de Academie bekende
handleiding van de „Pionier- en versterkingskunst" van den kapi
tein der genie Schmöle nakijkende kon ik echter dit materiaal
hierin niet terugvinden. Laat ik echter hopen, dat na lezing van
het ondervolgende genoemd materiaal alsnog toegevoegd wordt in
dit leerboek aan de lijst van materialen, welke worden aangegeven
voor het omwanden van tijdelijke troepenbarakken.
Dit materiaal bestaat uit de stevige, bijna houtachtige nerf van
het blad der sagopalm, welke nerf 4 a 5 M. lang kan zijn. Bedoeld
wordt de nerf van het reeds doode sagoblad, dat pas van den
boom wordt gehaald, zoodra het de groene kleur heeft verloren
en geheel bruin is geworden. Dit doode sagoblad (c. q. alleen de
nerf ervan) wordt aangeduid met den naam „gaba." Tusschen de
stijlen van de barak worden nu horizontale balken aangebracht
voorzien van gleuven, waar de gaba 2 wordt geplaatst, zooais fig. 1.
en II aangeven. Om de gaba 2 goed te laten aansluiten wordt ge
bruik gemaakt van houten pennen b. v. te maken van bamboe pe-
tong. Verder door uit den hollen kant de zachte vezels een beetje
weg te snijden, wordt de aansluiting der gaba 2 nog beter, (fig III).
Het verdient aanbeveling de wanden in vakken te verdeelen b.v. wan
den van 4 M. hoog in 3 vakken en wanden van 3 M. in 2 vakken, want
hoe korter de gaba 2 is des te rechter en wordt daardoor betere on
derlinge aansluiting verkregen. Bij meer permanente gebouwen kan
men eerst een steenen muurtje opmetselen en daarboven 1 of 2
vakken gaba 2 aanbrengen.
Bij barakken van zeer tijdelijken aard kan men voor de horizontale
balken men gleuven bamboe petong gebruiken. Maakt men barakken
met houten stijlen, dan ook de horizontale balken van rondhout Het
vierkant bekappen van deze balken verhoogt echter het nette
aanzien der barak. Het mooiste echter is, wanneer men gebruik kan
maken voor zoowel stijlen als balken, van geheel vierkant gezaagd hout,
waarvan b v. zeer nette officierswoningen te maken zijn.
Dit materiaal heeft echter een groot nadeel en wel, dat de mooie,
ik zou haast zeggen, antiek bruine kleur, aan de buitenzijde van
het huis, die blootgesteld in aan weer en wind, spoedig verschiet
en grijswit wordt op den duur. Aan de buitenzijde van het huis
zal men dan ook verf moeten aanbrengen of de gaba2 aldaar
bestrijken met dunne lichtbruine zweedsche houtteer, die zich na
opdrogen voordoet als een mooie laag vernis, waar de mooie buine
kleur der gaba-gaba nog door heen schijnt. Op dezelfde wijze als de
wanden kunnen ook de plafonds gemaakt worden Hier echter kan de
gaba-gaba aan elkaar gesloten op de balken van het plafond worden
gespijkerd en behoeven deze balken niet van gleuven te worden voor
zien. Het verven der binnenwanden zou ik niet kunnen aanbevelen,
374