heei veilig is, de enkele gevallen, dat enfileeren mogelijk is, buiten
beschouwing gelaten.
Het kaliber van het aan te schaffen worpgeschut wordt bepaald
door den eisch van vervoerbaarheid en nu is men over het
algemeen geneigd om aan te nemen, dat de toestand van de wegen
en vooral van de bruggen op Java noodzaken tot een kleiner
kaliber, dan in Europa gebruikelijk is. Zonder twijfel legt de toe
stand van het wegennet hier te lande eenige beperking op, doch
men hoede zich voor overdrijving. In dit opzicht verschaft de
veldtocht der Japanners tegen Kiaochou in het najaar van
1914 eenige leerrijke gegevens.
Niettegenstaande het gemis aan verharde wegen en de hoogst
ongunstige weersgesteldheid marcheerden houwitsers van 15 cM.,
bespannen met 8 paarden, met de bij Lungkou gelande troepen
dwars door Shantung. Natuurlijk kostte een en ander veel tijd en
inspanning, maar de stukken kwamen er en dat is hoofdzaak.
Behalve houwitsers van 15 cM telde de zware veldartillerie nog
houwitsers van 12 cM. en kanonnen van 10,5 cM., die zich even
eens onder zeer moeilijke omstandigheden een weg van de lan
dingsplaats naar hunne stelling voor de Duitsche werken wisten
te banen. Bovendien brachten de Japanners tegenover de Duitsche
stelling houwitsers van 20, 24 en 28 cM. in batterij, welke met
hunne munitie vervoerd werden langs eene smalspoorbaan, welke
door bandjirs een paar maal weggeslagen werd. „Het verdient
(dan ook) de aandacht, dat de Japanners volstrekt niet opzagen
tegen groote moeilijkheden van het vervoer en in-stelling-brengen
van dergelijk zwaar materiëel in een land nagenoeg zonder goede
wegen en dat zij, niettegenstaande de zware regens in October,
waardoor het vervoer soms tijdelijk gestaakt worden moest, er in
slaagden alle moeilijkheden te overwinnen. Het is dan ook aan
geen twijfel onderhevig, dat de japanners bij eene mogelijke andere
overzeesche expeditie eveneens dergelijk zwaar geschut zullen me
devoeren en derhalve niet aan te nemen, dat zij zich met handel
baarder belegeringgeschut zullen vergenoegen 2
Natuurlijk behoeft men voor den eigenlijken veldoorlog niet te
rekenen op artillerie, welke langs eene smalspoorbaan vervoerd wordt,
doch het geeft veel te denken, dat de Japanners zware batterijen
(1) I. M. T., Extra-Bijlage No. 88
(2) I. M. T., Extra Bijlage No. 38, blz 29.
534
